Skírnir - 01.01.1859, Page 12

14
FHÉTTIR.
Dnninöt k.
og Láinborgar, og setti jiegar nefnd til ab ranusaka málib og segja
álit sitt um þab. Nefndin lauk starfi sínu hinn 14. jannar 1858.
J>ótt nú nefndin fari í álitsskjali sínu sömu leifcina, sem nefndin á
þíngi Holseta fór í fyrra (sjá Skírni 1858, 23.—24. bls.), þá eru
röksemdir hennar glöggari og enda yfirgripsmeiri, og því skulum
vér geta þeirra afc nokkru. Nefndin skýrir fyrst frá, hvernig stjórn-
arskipun Holseta og Láinborgarmanna sé á komin, og segir söguna
sem hún hefir gengifc; sifcan athugar hún þrætuefnifc sjálft, hvort
stjórnarskipun þeirra sé til orfcin afc stjórnarlögmáli réttu. uIiér
er á þrennt afc líta”, segir nefndin: ul) hvort stjórnarskipun þeirri,
er hertogadæmin áfcr höffcu og nutu áfríulaust, en sem nú er ný-
lega breytt, hafi verifc af tekin afc réttum lögum, og fyllilega farib
eptir 56. gr. í Yínarstatútunni1 (15. maí 1820); 2) hvort efnd sé
loforfc þau, er stjórn Dana gaf bandaþínginu árin 1851 og 1852,
um stjórnarskipun hertogadæmanna og hlutdeild þeirra í alríkis-
skipuninni, efcr eigi, og 3) hvort stjórnlög hertogadæmanna sé í
öllum greinum samkvæm frumlögum bandaþíngsins”. Um fyrsta
atrifcifc leifcir nefndin rök afc því, afc í 3. grein frumvarps þess, er
lagt var fram á þíngi Holseta og sífcan gjört afc lögum (stjómarlög
11. júní 1854), hafi verifc fólgin talsverfc umbreytíng á stjórnlög-
um þeim, er Holsetar þá höffcu (tilsk. 28. maí 1831 og 15. maí
1834), og mefc því nú, afc þíng Holseta hafi eigi verifc afc spurt
um þessa grein, er þafc átti skýlausan rétt á, þá sé hún ólög. Hifc
sama verfcr nú ofan á mefc alríkisskrána 2. okt. 1855 og auglýs-
ínguna 23. júní 1854, afc þær geta eigi verifc lög í Holsetalandi,
afc því leyti sem þær breyta stjórnlögunum þar (ll.júní 1854, 4.,
11. og 24. gr.), án þess þíngifc væri afc spurt. Um alríkisskrána
stendr þar enn fremr. ^AIríkisskráin 2. okt. 1855 vísar Holseta-
landi aufcsjáanlega til annars sætis í alríkinu, en þafc áfcr haffci.
i) Grein sú er þess efnis, afc bandaþíngifc skuli bafa tilsjón inefc, afc
engri lögmætri stjórnarskipun rikja jieirra, er í sambandinu eru, veríi
breytt, án þess þafc mál sé áfcr borifc undir þíng jiafc, er hlut á afc
máli. Í’essa vegna mun sú grein hafa stafcifc í öllum stjórnarskrám
fulltrúaþinganna i Danmörku, svo og i alþingistilskipuninni (79. gr.),
afc tilskipun þessari skuli eigi breytt, áfcr en jiafc mál sé borifc undir
þingifc.