Skírnir - 01.01.1872, Page 148

148
DANMÖBK.
mannanna. ISnaSar og verkmannastjettinni bæri því aS vakna
vi8 og ganga eptir rjetti sínum; þeir yríu aS ganga undir merki
„alþjóSafjelagsins*, neyta afla síns og láta hart mæta hörSu.
Fyrst og fremst skyldi krafizt betri vinnnkosta (hærra kaups og
skemmri vinnutíma), og yrÖi því ekki gegnt, skyldi tekiS til „skrúf-
unnar". þá var og talaS um rífkun allra horgaralegra rjettinda
þeirri stjett til handa, útfærslu kjörrjettar, hlutdeild í lagasetning-
um og stjórn landsmálanna. um ráSherra fyrir þeim málum, er
tækju til iSna og verknaSar, og fl. þessk. Um allt þetta var
talaS af þjósti, eggingarlega og haturslega, en svörin voru ‘eigi
heldur þýS af hálfu blaSanna. Mest hneyxli var mönnum aS því,
er þessir jafnaSarfræSingar sögSu, aS þeir skyldu ná sínum
hlut: „annaShvort meS lögum eSa móti lögum“. Hjer þótti flest-
um, aS hótaS væri ofbeldi, þó hinir segSu síSar, aS orSin væru
misskilin. Innan skamms tíma hafSi mikill fjöldi verkmanna
gengiS í lih þeirra, og nú tókust vikufundir (eSa tíSari) og fje-
lagiS tók nú aS leggja undir sig sveitir og hjeruS. þangaS voru
sendir þeir, sem bezt voru máli farnir, aS boSa enar nýju kenuingar.
þeim var um tíina einna mestur gaumur gefinn á Jótlandi, — þegar
miSaS er viS aSra staSi en höfuSborgina. Jótar eru miklir gagns-
hyggjumenn, og þeim er opt um þaS brugSiS, aS þeir hugsi fremnr um
mat og maura, gagn og gróSa, en ættland, þjóSerni eSa sæmdir, og
þó úr þessu sje meira gert en efni eru til, þá er sá flokkur helzt á
Jótlandi, sem mælir ákafast í gegn þjóSernismönnum, sjerilagi aS því
nær til herkostnaSar og vigbúnaSar. þeim flokki stýrir helzt sá
maSur, er Lars Björnbak beitir (ritstjóri), hinn ötulasti um funda-
hald, en mciri seiglumaSur en mælskugarpur, og lætur ekki hnjóSs-
yrSi eSa háS manna á sig bíta. þeir menn brugSust uokkuS
undir mál „sósíalista“ um hríS, því kenningar þeirra óhelga öll
stríS og allan herbúnaS. Skjótt fór þó aS dofna yfir fylgi Jóta viS
„sósíalista", þvi þaS voru svo margar aSrar greinir í kenningunum,
sem þóttu annmarkafullar (t. a. m. þegar postular þeirra töluSu
um kirkju, riki, eignarrjett, hjúskap og svo frv.), aS hjer tókst
eigi aS draga fjöSur yfir eSa berja i brestina. Fjelagsskipunin
var eptir því sem haft er í öSrum löndum. FormaSurinn kallast