Andvari - 01.01.1972, Síða 43

andvari
UPPELDI OG MENNTUN HELLENA
41
matinn, 'hafa eftirlit meS þrælunum, hjúkra þeim, ef þeir verði veikir, og annast
unghömin.
Niðurstaðan af þessari uppfræðslu eiginmannsins er sú, að guðirnir liafi komið
á eðlílegri verkaskiptingu milli karla og kvenna: Konan sjái um allt innan húss,
en utan húss sé vettvangur eiginmannsins. Þessi fyrirmyndareiginmaður hjá
Xendfón stingur upp á, að konan hans tryggi sér hæfilega líkamlega áreynslu
og hreyfingu með því að fara í eftirlitáferðir innan húss til að hafa gát á, hvemig
farið sé með forða heimilisins, athuga ástandið í skápunum og líta eftir þvottum.
Þessi nytsamlega hreyfing muni styrkja heilsu eiginkonunnar og matarlyst.
í þessu sambandi er fróðlegt að líta á annað dæmi, sem einnig er að finna hjá
Xenofón (Mem. II, 7). Maður nokkur, Aristarkos að nafni, leitar í vandræðum
sínum til Sókratesar. Nokkrar konur, sem allar em hlásnauðar, en skyldar honum,
hafa vegna ýmissa atvika lent á framfæri hans. Sjálfan skortir Aristarkos næg
efni til að geta risið undir þessari byrði. Sókrates leggur til, að hann láti þær
sjálfar vinna fyrir sér. „En á því em engin tök," segir Aristarkos, „því að þær
kunna ekki n'eitt." - Við nánari eftirgrennslan kemst Sókrates þó að raun um,
að þær kunni að sauma föt, bæði á karla og konur, og einnig geti þær hakað
kökur og brauð.
Af þessu atviki má ráða, að konur í Hellas hafi almennt kunnað þessi verk,
k>ó að alls ekki væri gert ráð fyrir, að þær hefðu slíkt að atvinnu. Platón lætur
þess getið, að vefnaður og matreiðsla séu verkéfni, sem konum sé einkar sýnt um,
enda komst hann svo að orði, að konur í Attíku ali aldur sinn innan dyra, stjórni
keimilishaldi og hafi umsjón með vefnaði og annarri tóvinnu.
Það er því augljóst, að aþenskar heimasætur höfðust aðallega við innan dyra.
^ar lögðu þ ær stund á að búa sig undir húsmóðurstarfið, verða vel að sér í
vefnaði, matreiðslu og heimilisstjórn. Venjulega munu þær hafa haft sérstaka
þernu til að snúast fyrir sig líkt og bræður þeirra höfðu þjón, sem kallaðist
Vaidagogos, (sbr. orðið pædagog í nýju málunum).
Aþenskar stúlkur giftust ungar. Var því engin furða, þó að þær væm ófram-
fernar, þegar þess er gætt, hvemig uppeldi þeirra hafði verið háttað. Um
giftinguna samdi brúðguminn við foreldra stúlkunnar. Um óskir hennar sjálfrar
var ekki spurt. Xenofón dregur upp Ijóslifandi mynd (Oeeon. VII, 10) af einni
þessara ungu hrúða, sem smám saman venst manni sínum og sigrast á feimni
Slnni, unz hún lætur til leiðast að gefa sig á tal við hann.
Xmissa hragða heittu þessar konur til að ganga í augun á karlmönnunum, þær
notuðu t. a. m. bæði hvítan andlitsfarða og rauðan og hælaháa skó.
Auðvitað gátu þessar ungu og fákunnandi mæður ekki veitt börrium sínum