Andvari - 01.01.1988, Side 85

ANDVARI
BRÉFTIL LÁ'I'INS VINAR MÍNS - MEÐ VIÐAUKA
83
sýna aö bókin fari fram á spænsku þó hún sé skrifuð á ensku og er nokkurt vit í
að reyna að fara að apa það eftir í þýðingunni? Og þú sagðir, ég veit ekki, en
það fer nú anzi vel hjá Hemingway. Og ég sagði: eða þessir eintalskaflar hjá
manndjöflinum, og hvers konar þrugl eru þessi dulmáls-blótsyrði, og elskend-
urnir, það eru ekki manneskjur, það er gervifólk, amerískt og billegt, og þessar
innfjálgu samræðislýsingar, „jörðin hreyfðist“ og allt það, svoleiðis skrifa engir
nema guðsgeldingar og kynvillt fólk. Og þú hlóst og sagðir, ertu nú viss um
það? Og stundum var ég hrifinn og sagði, þetta er tóm vitleysa hjá mér, fólkið
má ekki tala rétta ensku, eða íslenzku, þetta er útlent og framandi fólk, mjög
útlent og mjög framandi, og verður að vera það, líka í þýðingunni, og elskend-
urnir eru ágætir, þau eru ekki persónur og eiga ekki að vera það, þau eru bara
LIFIÐ sjálft í þess heitasta bruna, andspænis viðgínandi DAUÐA, og þess
vegna eiga samræðislýsingarnar fullan rétt á sér. Þetta er plagsiður Heming-
way’s, þessa þriggja styrjalda stríðsmanns og villidýraveiðara og nautabana-
dýrkara, alltaf skal hann í bókumsínum vera á mörkum Lífs og Dauða, etjandi
rauðasta lífi gegn yfirvofandi tortímingu, þó aldrei í eins ríkum mæli og í þess-
ari bók. Þess vegna er hann svona töfraður af nautaötunum, sem hann aldrei
þreytist á að lýsa af endalausri alúð og óviðjafnanlegri snilld; og manstu í The
Green Hills of Africa, sagði ég, þegar hann er að lýsa hýenunni sem fær skot í
magann og leggst niður og hringar sig upp og etur innyflin úr sjálfri sér? - Og
klámið og formælingarnar er ágætt líka, sagði ég, „Mjólk“, „Svört mjólk“ og „I
this and that in the this and that of thy father. I this and that and that in thy this“,
er það ekki dýrðlegt? og þú sagðir jú og hlóst. Og stundum var ég efasamur og
vissi ekki hvað ég átti að halda; þessi stíll hans, sagði ég, þessi fljótandi James
Joyce stíll hans á eintalsköflunum, víst er hann fallegur, það er eins og Mozart-
músík spiluð með lausum úlnlið og mjög léttum áslætti, eða eins og maður fari
á skautum yfir næturlagðan ís, en finnst þér hann oft ekki nokkuð tilviljunar-
kenndur? og þú sagðir, ég veit ekki, Hemingway var nú á fjórða ár með bókina,
ætli það sé ekki allt gert með ráðnum hug? Og svo þetta með nú-ið, sagði ég,
ósköp þreytir þetta nú-stagl mig, það er í annarri hvorri setningu og stundum
margsinnis í sömu setningunni, á maður virkilega að reyna að halda því í þýð-
ingunni? og þú sagðir, það er nú anzi sterkt hjá Hemingway, þetta er bók nús-
ins, gerist á einum þremur dögum. Eða þetta ólýsanlega engilsaxneska under-
statement, sagði ég, aldrei hef ég séð það svona hreinræktað, og hvernig í and-
skotanum nær maðurinn svona miklum áhrifum með því, og hvað á þýðanda-
greyið að gera þegar honum má aldrei detta í hug hástemmt orð eða kliðuð
setning, ég tala nú ekki um stefjaðan málshátt, ekkert má vera rishærra en „vel“
°g „slæmt“ og „mjög mikið“? og þú sagðir, já, það er erfitt viðfangs. Og ævin-
lega endaði ég samtalið á sama veg: þetta er ómögulegt, sagði ég, ég get það
ekki, það verður hreinasta handaskömm hjá mér, og ævinlega hlóst þú þínum
góða ofurlítið skræka hlátri og sagðir, uss, ekki kvíði ég mikið fyrir því! - Og