Andvari - 01.01.1988, Qupperneq 95

ANDVARI
BRÉF TIL LÁTINS VINAR MlNS-MEÐ VIÐAUKA
93
Stutt athugasemd
Stefáni Bjarman kynntist ég ekki fyrr en um mitt ár 1970, þegar ég átti erindi til
Akureyrar ogþurfti að leita til Stefáns um leiðbeiningar. Eftir það hefég naum-
ast notið gestrisni hans nema einu sinni eða tvisvar. Pau erindi sem ég þurfti að
reka á Akureyri á þessum árum voru mér heldur leið, og dvölin í stofu Stefáns
þeim mun kœrkomnari, en Stefán var höfðingi heim að sœkja og Ijúfur í viðmóti,
og skemmtilegur í tali ogfróður um menn og málefni sem við bárum báðirfyrir
brjósti.
í febrúar 1972 fékk égfrá honum mikið bréf eða raunar þó þrjú bréf í einni
sendingu, tvö stutt og eitt langt. Aðalbréfið dagsett 5. 2. 1972 er hið langa bréf
sem prentað er hérfyrir framan, en í upphafi þess er skráður hluti afformála að
þýðingu Stefáns á For Whom the Bell Tolls eftir Hemingway, og er sáformáli í
formi bréfs til Erlends í Unuhúsi. En formálinn var aldrei prentaður. Bréfið til
mín sem Stefán skeytir við þennan „formála“ og prentað er hér á undan segir
meðal annars frá kynnum hans af Erlendi Guðmundssyni í Unuhúsi, dvöl
Stefáns í Unuhúsi árið 1912 og œvilangri vináttu þeirra Erlends, en mestferþó
fyrir hinni einkennilegu sögu af þýðingu, eða réttara sagt tvíþýðingu Stefáns á
For Whom the Bell Tolls.
Annað bréf Stefáns, stutt, líka dagsett 5. 2. 1972, fjallar að mestu leyti um
Kristin E. Andrésson, um sjötugsafmæli hans nýliðið, og um bók hans Enginn
er eyland, en íþeirri bók erfjallað í einum kafla um skáldsögu Hemingways og
eru þar prentaðar langar tilvitnanir í þýðingu Stefáns. Stefán taldi að bók Krist-
ins hefði verið tekið helzti tómlega, og má skilja á bréfi hans að hann hefðisjálfur
viljað minnast hennar opinberlega, „en það er hinn langi kafli, “ segir hann, „er
hann helgar bók Hemingways, For Whom the Bell Tolls, með tíðum tilvitnun-
um íþýðingu mína, sem gerir mér erfitt um vik og lokar á mér munninum til um-
rœðu um bókina og Kristin höfund hennar, þvíhœtt er við að margir héldu að ég
væri að kvittafyrir að vera „settur á landabréfið“ ef ég hœldi bókinni eða Kristni
/■■■] En samt erþað svo, að einmitt endurminningin frá þvíað ég vann aðþýð-
ingu þessarar einstœðu bókar er aðalhvatinn til þess að ég skrifa þér þessa lang-
loku. Pað varsvo margt furðulega flókið oglygilega ótrúlegt ísambandi viðþað,
nð ég stilli mig ekki um að rifja það upp.
Svo einkennilega vildi líka til, að nú fyrir ekki löngu síðan rakst ég afhendingu
ö. í eldgömlu blaðadóti, uppkast að formála fyrir þýðingu minni á Hverjum
klukkan glymur, dagsettsíðsumars 1947 (en þá um haustið var upphaflega mein-
Ingin aðþýðingin kæmi út), ogstílað tildáins manns, Erlends Guðmundssonar,
ævilangs tryggðavinar míns, sem dó 13. febrúar það sama ár. Pað hvarjlaði að
visu aldrei að mér að nota þann formála með þýðingunni, þetta var skrifað mér
dl hugarléttis, og alveg hending að það skyldi ekki glatast. En það varpar nokk-