Andvari

Ukioqatigiit
Ataaseq assigiiaat ilaat

Andvari - 01.01.1996, Qupperneq 123

Andvari - 01.01.1996, Qupperneq 123
ANDVARI HALLDÓR LAXNESS OG ÍSLENSKI SKÓLINN 121 stuðst var við í flestum öðrum útgáfum.35 Við sama tækifæri gaf Halldór þó einnig í skyn að Sigurður væri „fyrir hagkvæmnisakir sjálfur horfinn frá þessu kerfi sínu“ (s. 243)! Að auki mætti ræða ítarlega hvernig þau hörðu viðbrögð sem útgáfu- áform Halldórs vöktu á Alþingi voru nátengd viðamiklum deilum Jónasar Jónssonar frá Hriflu við kommúnista og listamenn á þessum tíma, og snertu meðal annars úthlutun listamannalauna.36 Þær deilur höfðu örugg- lega áhrif á að Halldór bað listmálarana Gunnlaug Ó. Scheving og Þorvald Skúlason, ásamt Snorra Arinbjarnar, um að myndskreyta Brennunjálssögu. Verk eftir Gunnlaug og Þorvald voru meðal þeirra sem Jónas sýndi á frægri myndlistarsýningu í Alþingishúsinu árið 1942 og kallaði úrkynjaða list.37 Ekki var nóg með að Halldór kæmi á stefnumóti milli þessara „úrkynjuðu“ listamanna og höfundar Njálu í útgáfu sinni, heldur staðhæfði hann í eftir- mála sínum að sumar myndanna í útgáfunni ættu eftir að standa um aldur listræn afrek, jafnvirð hinum ódauðlega texta sem þau voru sköpuð til að þjóna. Myndum þessum [. . .] munu íslenzkir æskumenn venjast, og læra að unna þeim um leið og hin gamla bók, nýjust allra bóka, er lesin, og þær munu geym- ast til efri ára í hugum þeirra kærar minningar, óaðskiljanlegar minningu sögunnar sjálfrar.38 Málsgreinar á borð við þessa leiða hugann að nýju að umræðu þeirra Ástráðs Eysteinssonar og Harolds Bloom, sem ég vitnaði til í upphafi, um „óttann við áhrif“, samband rithöfunda við andlega fyrirrennara sína. Sjálfstæðisbarátta margra framsækinna íslenskra listamanna um mið- bik aldarinnar birtist einmitt í skapandi átökum við ægivald fornsagn- anna.39 Ástráður lítur svo á að í Gerplu hafi „Halldór Laxness þýtt frjálslega, þ.e.a.s. endursamið, ’leiðrétt’ og ’feðrað’ ekki bara Fóstbræðrasögu heldur einnig verk eftir hinn stóra höfundinn í bókmenntasögu okkar, Olafs sögu helga eftir Snorra Sturluson“.40 Sú glíma samræmist helst því stigi óttans við áhrif „þar sem stefnt er að persónulegum and-mikilleika, sem svari við mikilfengleik fyrirrennarans“, svo vitnað sé til lýsingar Blooms.41 Útgáfu- starf Halldórs á fimmta áratugnum fellur hins vegar betur að vægara stigi óttans við áhrif þar sem skáldið „fullkomnar“ verk fyrirrennara síns; „varð- veitir inntak þess en gefur því aðra merkingu, líkt og fyrirrennarinn hafi ekki gengið nógu langt“ (s. 14). Samkvæmt þeirri hugmynd er fyrirrenn- arinn sem Halldór glímdi við á þessu tímabili höfundarferils síns sá langi ættleggur lærðra og leikra sem haldinn var þeim „misskilningi“, svo vitnað sé í Halldór, „að Brennunjálssaga væri sagnfræðirit“. Það mætti þó allt eins velta vöngum yfir því hvort fyrirrennararnir á þessu sviði hafi í raun verið hinir svonefndu meðlimir íslenska skólans sem höfðu fram að 1940 verið of
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164

x

Andvari

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.