Andvari - 01.01.1881, Blaðsíða 23
Um ráögjafa-ábyrgðar-lög.
19
ákveðið í stjórnarskrá þeirra að gjöra skyldi, og
hefði enn ekki borið á að mein hefði orðið þar í
landi að skorti slíkra laga; á Englandi væri lieldrengin
lög um ábyrgð ráðgjafanna, og liefði þár aldrei verið
þörf á þeim enn. — Nú er það athugavert, að England
er að stjónarháttum Danmörku mjög ólíkt og þó stendr
enn ólíkara á á íslandi. í Englandi er almenningsálitið
ólíku sterkara en í flöstum öðrum löndum, enda er því
þar sá gaumrgefinu, að þar dettr engum manni í hug,
að ráðherra, sem liefir meira hluta fulltrúaþingsins
(honse of Commons) á móti sór, geti einn dag við
stjórn setið; þar ríkir nefnilega fullkomlega sú regla, er
parlamentarismus nefnist á stjórnfræðinga máli, en hún
er sú, að konungr liaíi ávalt þá eina menn í ráðaneyti,
er fylgi hafi meiri hluta þjóðfulltrúanna á þingi. Er
það aiiðsætt, að síðr þarf á að halda ábyrgðarlögum í
slíkum ríkjum; því að þá mun það helzt freisting fyrir
ráðgjafa, að brjóta í bág við stjórkarskrána, er stjórnin
er í stríði við þjóðþingið og vill nokkru fram koma í
trássi við það. — Hitt liggr eigi síðr í augum uppi, að
óvíða stendr eins óheppilega á sem á íslandi, þar sem
t'áðgjafinn er útlendr, búsettr hjá útlendri þjóð, og inn
œzti dómstók í sakamálum er útlendr, en samlendr
ráðgjafanum. Eru allar líkur til, að þar geti freisting-
arnar fyrir ráðgjafann til að brjóta stjórnarskrána orðið
bæði tíðari og sterkari en annarstaðar. — En þar er
því var til dreift, að Danir hefði eigin lög um ábyrgð
ráðgjafa sinna og hefði eigi mein að orðið, þá liafa nú
þeir viðburðir síðan orðið í Danmörku, er bezt sýna,
hvað af því getr lilotizt, að hafa eigi slík lög.
fað virðist nú auðsætt, að þeir, sem fara því fram,
að ábyrgðarlög sé þýðingarlaus, hafa eigi fullJjósa hug-
mynd um innihald slíkra laga. Og það er harla hætt
við að þeir sé því miður eigi svo margir sem skyldi,
sem hafa greinilega hugmynd um þetta. Fyrir því má
2*
I