Andvari - 01.01.1881, Side 68

64
Um nolikrar greinir
af kú og hest hverjum, 2 sk. af kelfdri kvígu,
af tvævetrum uxa eðr eldri og af merhrossi þrévetru eðr
eldri, en 1 sk. af gemlíngi hverjum; 4 sk. af tvíæríng,
8 sk. af feræríng eðr sexæríng, 12 sk. af áttæríng, en
16 sk. af teinæríng, og 2 sk. af neti hverju. Stjórnin
setti fjögra manna nefnd í málið, og til alirar gæfu
hratt hún með öllu fyrstu tillögu Magnúsar um heim-
flutníng búðsetumanna á fæðíngarhrepp sinn, og eins
hinni um hreppstjórakaupið. En nefndin félst á að
auka hefð og vald hreppstjóranna, og skyldi hverr
amtmaðr gefa hreppstjórum í umdæmi sínu erindbréf
og gefa þeim reglur bæði samkvæmt landslögum og þó
breyta til eftir sérstakri sveitarvenju. Hreppstjórar skyldi
og undanþegnir skatti og sveitagjöldum. Konúngr sam-
þykti tillögur nefndarimar með úrskurði sínum 21. júlí
1808, og fjárstjórnarráðið ritaði Trampe greifa stiftamt-
manni langt erindi og snjalt um úrræði þau er til
skyldi taka (rkbr. 30. júlí 1808), og stiftamtmaðr aug-
lýsti ráð þessi öllum almenníngi.
Hverr sá er lítr yfir skýrslurnar hér að framan, hann
sér þegar, að frá 1790 fram til 1810 ná útsvörin öll
að eins árið 1804 rúmum 3,000 fiska, en eru hin árin
eins oft fyrir neðan sem fyrir ofan 2,000 fiska. En
1810 verða þau 4398 og fer síðan jafnt vaxandi þar til
þau hata náð 8832 fiskum árið 1814. Hvað veldr
þessum fjarskalega vexti sveitaþýngslanna? Eru það
harðindi, má eg spyrja ? pað getr enginn sá ímyndað
sér, er þekkir hið minsta til sögu landsins. Móðuharðindin
1783—85 voru nýafstaðin vorið 1790, en þau eyddu
að kalla því er eftir var af bústofni manna frá kláða-
faraldrinu 1762 til 1782. Hér á ofan bættust harðindin
miklu rétt eftir aldamótin, svo landið var 1804 álíka
fátækt að búfé sem það var eftir móðuharðindin, og
þá tók við siglíngaleysið, er stóð frá því um haustið
1807 til 1814, en var þó miklu þýngst hin fyrstu árin,