Andvari - 01.01.1881, Side 74

70
Um nokkrar greinir
33. Ómagi. 17 ára, mesta afstyrmi, þykir latr og baldinn
mun ekki heldr í þeim stað laglega taminn.
M. 100 f.
35. — 15 ára, kom í fyrra frá mdður sinni, og
kunni þá varla faðirvor, sagðr mikið
ónæmur, ekki í lakara lægi með þægð. M.
201 f.*1
J>etta sýnishorn ætla eg muni nægja, og er þó sama
uppi á teníngnum skýrsluna út.2 Með slíku hátta-
lagi er eigi að undra, þótt ómagar yrði margir. Bn
hvað átti aumíngja blessaðr hreppstjórinn að gjöra.
Hann skyldi reka alla í vist. Bændr létust eigi vilja
halda hjú eðr únglíng og gáfu þeim þenna »sanna
vitnisburð.« Hvað varð þá úr lögreglusemi hreppstjóra?
Hann skyldi í hreppsjóð »leggja töluvert framyfir til
vara.n J>á var makara að leggja mejra á hreppsbúa,
en hafa minni lögreglustjórnina. Hreppsbændr áttu
bara að þegja og hlýða, hreppstjórinn var sú eina brú,
er lá úr hreppnum upp til sýslumanns. Skriftir lirepp-
stjóra uxu smámsaman, hið sama afskiftaleysi hrepps-
bænda af öllum sveitamálum og sveitareikningi hélzt
við fram um 1830, og þó enn lengr sá átrúnaðr þeirra,
að skipun með nafni sýslumanns undir, hvað þá heldr
boð eðr bann amtmanns, væri hið sama, ef eigi enn
hærra, en lagaboð hins alvalda konúngs. Íslendíngar
hafa aldrei óttazt konúng sinn, heldr jafnan kallað
') Eg hefi látið ómagatöluna halda sér í bókinni, svo menn
sæi, hve þétt skipað var af þeim er af nefndum ástæðum
fengu eigi vist. Hinir er vanta eru annaðhvort börn cðr
gamalmenni, 2 eru taldir þar að auki kryplíngar og 1
vitfirríngr.
a) í ómagaskýrslunni 1813 eru með al annara talin 1 *óknytta-
stelpa«, 1 »óknyttadrengr« og 1 »óknyttakynd« frá 15 til
17 vetra og með háifri meðgjöf.