Andvari - 01.01.1881, Side 130
126
Um stofnun búnaðarskóla
og þá ætti fyrst og fremst ekki að kalla það lengur
fyrirmyndarbú, heldur beinlínis búnaðarskóla. fetta
breytir mörgu og miklu í tilliti til kostnaðar. Vegna
lærisveinanna hlýtur kennarinn fyrst og fremst að missa
stórmikinn tíma frá bústangi og vinnu til að kenna
drengjum, og vegna þeirra hlýtur stofnun skólans að
kosta langt um meira í fyrstunni, en ef stofna ætti
einfalt fyrirmyndarbú. fað er heldur engan veginn víst,
að sá sem getur verið góður til að standa fyri fyrir-
myndarbúi, að hann sé jafnframt hæfur til að vera
kennari við búnaðarskóla, og margt fleira er athugandi
við þetta. —
í Nýum Félagsritum 1849 stendur ritgjörð um
bændaskóla á íslandi eptir Jón Sigurðsson. Hann
byrjar svo: «Bóndi er bústólpi, bú er landstólpi, segir
skáldið, en þá er einnig sjálfsagt að bóndi er landstólpi
og á þetta sjer óvíða eins mikinn stað og á íslandi,
sökum þess, hvernig stjettunum hagar þar í landinu.» —
Hann talar því næst um hversu mikið ríði á almennri
menntun og sömuleiðis búfræðislegri þekkingu. Hann
gjörir helzt ráð fyri sameinuðum gagnfræða- og búnað-
arskóla og telur því næst upp, hvað helzt ætti að kenna;
eru það almenn náttúruvísindi, tungumál og búnaðar-
fræði; en segir þó: «en það eina, sem að þeim skólum
mætti finna, það er, að þeir líti ofmjög á hið vísindalega,
en of lítið á hið verklega.» Hann setur kennslutímann
fjögur ár. Stofnunin hugsar hann sjer að geti verið
með ýmsum hætti, t. a. m. að skólinn sje stofnaður af
einum manni, eða þá af fleirum, er gangi í fjelag til
þess að koma fyritækinu á fót; en ef bændur sjálfir
hafi ekki lag á því, hyggur hann að ráðlegast væri að
stjórnin tæki þetta málefni að sjer, en hann bætir við
þessari athugasemd, ef þannig værifariðað: «Eitt atriði
er einna mest í varið, þegar stjórnin ætti að standa
fyrir stofnun skólans, og það er að hann yrði settur á