Andvari - 01.01.1881, Qupperneq 76
72
Dm nokkrar greinir
göturnar eftir þá eru enn til um hlaðið á hverjum bæ
að heitamá, og hýsíngavaninn lifir enn frá fyrri öldum,
líklega af því að hann hefir f'engið hið fagra nafn
■* kristilegr kærleiki«. Miklu mestar menjar höfum vér
frá »instrúxinu«, sem og vonligt er, það var ýngst.
Fjárhagstjórn sveitanna hefir, að minsta kosti fram að
þessum tíma, gengið, þar er og tii þekki, í sama eðr
mjög líku ráðleysis og eyðslusemis spori. En eg þykist
vita að til sé heiðrlegar undantekningar. J>ó eru þessar
eftirstöðvar engan veginn hinar verstu, þótt næsta
vondar sé og vansæmandi í landi, er á svo margar
auðsuppsprettur ónotaðar. Aðrar eftirlegukindur eru
enn verri, er lúta allar að því að hafa vantraust á
sjálium sér, en oftraust á hjálp og krafti utan frá, svo
sem á lögum, valdboðum, sektum eðr á styrk úr
landsjóði, láni hjá kaupmönnum eðr öðrum. í einu
orði: átrúnaðr á eftirrekstri og svipu að ofan eðr utan,
en eigi að innan úr liuga manna sjálfra; átrúnaðr á
fjárstyrk og hjálp frá öðrum , en eigi á eigindugnaði,
útsjón og framkvæmdum. Hvað er þetta hugarfar og
háttalag, má og spyrja, annað en að vilja vera og vera
í rauninui einlægt á hreppnum, að lifa á öðrum en
eigi á sjálfum sér, eigi sínu viti og vilja, á sinni kunn-
áttu, iðni og sparsemi? Vottr, enda hryggilegr vottr
þessa eru margar greinir í blöðunum, og það sumar frá
frægum rithöfundum, frá vel lærðum og góðum mönnum.
Sá maðr er nokkuð má og megnar, og þá sér í lagi
kaupmenn, eru umkríngdir af lánbeiðslum, en skilvísi
manna er á stundum næsta rýr og endaslepp. Kemr
þetta atferli manna af óráðvendni? Nei, engari veginn,
því menn ganga, og það á nætrþeli, fram hjá útivarn-
íngi kaupmanna. £>að kemr einmitt af því, að fyrrum
') En kaupmenn hafa lika að undanförnu alið dyggilega allar
■ betlilúkur."