Andvari - 01.01.1881, Blaðsíða 136

132
Um stofnnn búuaðarskóla
hinir mestu atorkumenn, og út breiddu töluverða bú-
fræðislega þekkingu meðal ianda sinna í Norvegi. —
Fyrst 1842 fór stórþingið að skipta sjer af búnaðar-
skólamálinu og veitti þá 9600 kr. styrk lranda þeim
Qelögum eða ömtum, er stofna vildu búnaðarskóla, og
1845 var þessi styrkur aukinn svo hann varð 16000 kr.
á ári. jpingið hafði að sönnu veitt hinum gamla sver-
drúpska skóla í fyrstu árlega 2400 kr. styrk, en kippti
honum aptur frá skólanum árið 1836, og fjekk almennt
ámæli fyrir. Árið 1842 voru það einungis tvö ömt, er
notuðu tilboðið og stofnuða skóla. í góðu árunum frá
1840—45 fóru menn að fá mikinn áhuga á jarðabótum
og búnaði, og dæmi það er þessi gamli skóli hafði gofið,
varð líka til að hvetja menn til að stofna búnaðarskóla
almennara en áður. Eptir árið 1845 ruddi þessi áhugi
manna sjer til rúms og um hin næstu 10 ár til 1855
voru stofnaðir 10—20 landbúnaðarskólar í Norvegi.
Alls hafa þar verið stofnaðir milli 20 og 30 landbúnað-
arskólar síðan 1840. En uHastværk er Lastværk» opt-
astnær og kom að því hjer; þessir skólar hrundu niður
aptur hver eptir annan, og nú eru ekki eptir af þeim
nema einir 6.
Skólarnir stóðu ávallt undir umsjón amtsráðanna
og voru æfinlega stofnaðir að tilhlutan þeirra, stundum
á þann hátt, að þau sömdu við einstaka menn, helzt á
stórjörðum, að þeir móti vissri árlegri borgun, er amts-
ráðið gaf. þeim tryggingu fyrir, skyldu stofna hjá sjer
skóla, og taka sveina til kennslu. Skólastjóri gat svo
annaðhvort verið sjálfur kennari, ef hann hafði hæfileg-
leika til þess, eða hann gat þá ráðið til sín kennara og
haldið hann á eigin kostnað. Allvíða var fyrirkomu-
lagið á allt annan veg; amtsráðið keypti þá stórar
jarðir fyrir ærna peninga og stofnaði þar svo skóla, og
kostuðu margir af þessum skólum 40—60000 kr. eða
jafnvel meira, auk þess er þurfti árlega til að halda