Andvari - 01.01.1881, Qupperneq 88
84
Um nokkrar greinir
gagnhverft (correlate), því minni skyldurækt, því miima
réttartilkall, og því minni ástundun andsvarleika, því
minni heimild til mannfrelsis; svo og á hinn bóginn.
J>essa undirstöðu eðr uppsprettu siðalögmálsins þarf
hverr maðr að innræta sjálfum sér og öðrum í orði og
í verki.
Fyrir því álít eg drjúgast að byggja sveitastjórn,
sem og alla stjórn, á sómasemi livers manns og sjálfs-
ábyrgð. «Instrúxið» og verndarskjólsandinn byggir alt
á hinu gagnstæða. Eg skal því einúngis við bæta, að
góð sveitastjórn getr því að eins orðið framkvæmdarsöm,
að hún veki sem mest hún má alla góða eiginleika
sveitúnga sinna, og hafi sem líflegasta samvinnu við
hina beztu sveitarmanna sinna. Almennir fundir til
umræðu um framfaramál sem um sveitamál, að sveitin
sé eitt verklegt framfarafélag, og eigi annaðhvort sjálf
sparisjóð eðr samhlut hjá annarri sveit, og fleira þess
konar, eru sjálfsögð verkfæri og framkvæmdir góðrar
sveitarstjórnar.
Eg skal svo eigi orðlengja framar um þetta mál,
er í framkvæmdinni er ótæmandi, heldr víkja nokkrum
orðum að reikníngsgjörðinni. Reikníngana í hrepps-
bókunum hefir nú vantað marga þá kosti er reikníngar
þurfa að hafa. þ>eir eru harla margbrotnir, en þójafn-
framt ógreinilegir. I jafnaðar-reikníngnum er alt á tjá
og tundri, ólíkustu tekjum og þó einkum óskyldustu
gjöldum er íleygt í mesta ruglíngi hverjum innan um
önnur. En «það er hægra um að tala en í að komast».
Oss lærðu mennina, hvað þá heldr alþýðuna, vantar
nálega alla kenslu til að semja fulivel árlegan viðskifta-
reikníng1. Eg get sagt með sönnu, að það eru engan
‘) Með öllum reikníngsbóltutn vorum og kverum vnntar oss þó
gagnlega kenslu í þessari greiu og fleirunt, þeim er snerta
vort daglega líf. Eg þekki engan mann færari til aö
semja slíka bók en Einar Ásmundsson í Nesi.