Andvari - 01.01.1881, Page 89

sveitamála.
85
veginn eiugöngu jafnaðarreikníngar hreppstjóranna, er í
ólagi sé, heldr hefi eg og séð reiknínga frá sjálfri land-
stjórninni og fjárstjórninni í Danmörku, er að réttu
áttu að vera með viðskiftalagi, en voru eigi nema einu-
megin eðr eineygðir, þá vantaði árstekjurnar, eðr og
innstæðuþátt ársreikníngsins (eftirstöðvar frá fyrra ári
og til næsta árs) vantaði annaðhvort að öllu eðrmestu.
Eg hefi og séð hina vellaunuðu reikníngsmeistara
þjóðarinnar ganga þar fram hjá sem prestinn og «levít-
ann». Sumir reikníngar almennra sjóða sýna og að
höfundar þeirra eru eigi leiknir í að umflýa yfirfærslur
talna í sjálfum ársþætti eðr viðskiftaþætti reikníngsins '.
Með því nú að þetta mál er lengra og djúpsettara en
að hér verði útlistað í fám orðum, þá sleppi eg jafnaðar-
reikníngslagi, en tengi hér við sýnisborn, er innibindr í
sér bæði útsvarskrá og meðlagsskrá, miklu óbrotnara og
því Ijósara en skrár þær er híngað til tíðkazt hafa og
eg hefi séð.
At.hugasemdir við skýrslulagið. Ómagar sveitar-
innar eiga að standa í gjörðabók nefndarinnar ár hvert,
nöfn þeirra, fæðingardagr og fæðíngarstaðr, með við-
J) Sérhverr reikníngr, er hefir árstekjur og ársgjöld, er í eðli
sínu viðskiftareikníngr, og skiftir engu, hvort hann er milli
tveggja manna, eðr hann er fyrir sjóði, stofnanir, lög-
menni? (persona juridica) o. s. frv. Reikníngr getr og
verið viðskiftareikníngr, þótt hann vanti ár og ár í bili
annaðhvort árstekjur eðr ársgjöld. Árlegir viðskiftareikn-
íngar hafa tvo meginþætti: 1) innstæðu eigna og skulda
að upphafi og að niðrlagi, og 2) árstekjur og ársgjöld, það
eru ársviðskiftin, því ársreikníngrinn er bara einn hlekkr í
framhaldandi viðskiftafesti. Ef viðskiftareikníngrinn tekr
yfir margbreytt efni, ósamkynja tekjur eðr gjöld, sem
jafnaðarreikníngr hreppsjóðanna, er nauðsynlegt að niðrskipa
öllu eftir efni, að flokka (classificare) og sundrliða (speci-
ficare).