Andvari - 01.01.1881, Page 26
22
Um ráðgjafa-
fannig fór í ríkisréttinum danska 1856 í málinu móti
■Orsteðs-ráðaneytinu, og svo mun oftast fara* 1.
J>að, sem mest ríðr því á í ábyrgðar-lögum (og
miklu meira en á form-reglum um réttinn og réttarfarið),
er það, að þau lcveði sem glöggvast að verða má á um
það, hvað er stj órnar skr ár-brot, og hver
brot önnur varði ráðgjaja ábyrgðar. f>vi
sé laga-ákvörðunin svo skýr og ótvíræð, að engri
hártogun verði við komið, þá getr enginn dómstóll sýkn-
að þann ráðgjafa, er brotið hefir slíka ákvörðun. Sem
dæmi í þessa átt má nefna § 11 í stjórnarskrá vorri
(sem er alveg samhljóða § 25 í endrsk. stj.skr. Danm.)
I>ar stendr: «J>egar brýna nauðsyn ber til, getr konungr
gefið út bráðabyrgðarlög milli alþinga; eigi mega slík
lög samt koma í bága við stjórnarskrána, og ætíð skulu
þau lögð fyrir næsta aiþingi á eftir.» Hér má nú í
ábyrgðarlögunum ákveða nákvæmar, hvers kyns lög
konungr má gefa út t.il bráðabyrgða og hvers konar !ög
hann má ekki gefa út. þ>að má t. d. vel setja í ábyrgðar-
lög grein á þessa leið: «Aldrei getr álitizt að brýna
nauðsyn beri lil, að breyta með bráðabyrgða-lögum
neinni þeirri álevörðun stjórnarskrárinnar, sem hún
ákveðr sjálf að breyta megi «með lögum» (sbr. §§ 3, 4,
5 o. s. frv.), nema landinu sé ella bráðr háski búinn
og ókleyfar tálmanir meini því, að unt sé að kalla alþingi
saman í tæka tíð.» — En einkum mætti undan takafjárlög
frá þeim lögum er konungr má út gefa til bráðabyrgða.
Að vísu stöndum vér að því leyti verr að vígi en
Danir, að í stjórnarskrá þeirra stendr svo hljóðandi
grein (§ 49): «Forinden Finantsloven er vedtagen, maa
Skatterne ei opkræves. Ingen Udgift maa afholdes, som
J) 'Historien viser, at der ikke er noget lidenskabeligere Blement •
i heleStatslivet i vanskeligeTider, endDomstolene*. Tscher-
ning. (Rigsdagst. 1856—57. Folket. Forhdl., Sp. 3063).