Andvari - 01.01.1881, Blaðsíða 67
sveitamála.
63
en skal við næsta kafla víkja aftr til efnis þessa svo
sem til samanburðar.
lnnað tímabilid l§10 (18I4)-1863.
Lögbókin og réttarbætr þeirra Hákonar konúngs
háleggs og Eíríks konung klerkasennis gjörðu mjög
mikla breytíng á landslögunum um hreppstjórn og
þurfamannahald. En miklu meiri breytíng gerði þó hrepps-
tjóra-«instrúxið» 24. nóvember 1809 á framfærslubálki
Lögbókar og á lögvenju þeirri er þá var á komin. Skal
nú stuttlega vikið á, hvernig breytíng þessi varð, og
síðan skvrt, í hverju hún er einkanlega fólgin.
þ>ess er getið í æíi Magnúsar Stephensens, að hann
fór utan um haustið 1807 og var í Kaupmannahöfn um
vetrinn eftir. Var þá ófriðr mikill erlendis, sem
kunnugt er, og harðindi út hér. Magnús Stephensen
bar vorið 1808 upp fyrir konúng langt erindi um
vankvæði landsins, og gjörði tillögur til úrræða í 17
aðalgreinum1. Af tillögum þessum lýtr einúngis 1. og 14.
gr. að hreppsmálum. Efni 1. greinar er að því er segir
í Lagasafninu, á þá leið, að búðsetumenn («þurrabúðar-
menim), þeirereigi fengi fætt sig og sína, skyldi fluttir
með konum sínum á fæðíngarhrepp sinn, en börn
þeirra verða eftir á fæðíngarsveit barnanna. J>ó skyldi
uppfæðslusveitin skjóta til, ef uppfæðsluhreppr var
annar en fæðíngarhreppr. Hin 14. greinin fer því fram,
að lögreglustjórninni veitist vald til að ráða fátækramálum,
svo yfir taki. Skyldi hreppstjórum gefið erindbréf, en
sjálfir þeir klæddir í einkennisföt og vafðir í völd og
laun. Lagði Magnús Stephensen til að hreppstjórum
skyldi fækkað, skyldi þeir ævinlega undanþegnir skatti
og sveitagjöldum, en taka í kaup hjá breppsbændum 4 sk.2
‘) Lovs. f. Isl. VII., 178-80 bls.
s) þá voru hér í reikningum manna milli 4 sk. spesíu í alin,
en A'h sk. kúranz.