Andvari - 01.01.1881, Qupperneq 81

sveitamála.
77
einurð, og sannsögli. En láfum oss nú snöggast skoða
útsvarsreglurnar.
Mér þókti nauðsynlegt að gefa skýrslu um útsvars-
reglur þær er hafðar hafa verið frá 1814 til 1862. Hin
fyrri reglan frá 1814 til 1831 — því 1832 var hún
eigi höfð — er svo gölluð, að hún er að mínu viti alveg
óhafandi, einkum þar er svo er árstatt sem í Glæsi-
bæarhrepp, að sumir eru sjávarbændr, aðrir sveitabændr
og enn aðrir taka mjög fóðr eðr og selja hey. Fyrst
skal eg telja þann gallann eðr ójafnaðinn, er auðsæastr
er, og hann er sá, að af jarðagjöldum er tekinn einn
tíundi tekjanna, það er, 24 fiskar af 240 fiskum
(=120al. = l hdr); en jafnframt eru teknir tvö fyrstu
árin 42 eðr 44 fiskar af 1 skatthundraði, það er, af
hverju einu lausafjárhundraði, því er bóndi tíundaði
fram yfir fólkstal, en það er 2 og 4 fiskum meira en
allar tekjurnar, leigan af lausafjárhundraðinu. petta
fundu menn og, er fram í sókti, og eftir 1833 stendr
lengi sú klausa í hreppsbókinni, að «1 hundrað í land-
skuldart* kjum séjafngottarði af2 til31ausafjárhundruðum.»
En þótt skoðun þessi væri miklu nær réttu en áðr var,
er þó merkíng slíkra ummæla sú, að 120 al. tekjur sé
jafngóðar 40 til 60 al. tekjum.
Oss mun furða, að slík regla skyldi standa svo
lengi. En þess er að gæta, að sami maðr var einlægt
hreppstjóri frá 1815 fram til 1831, og gamlir embættis-
menn eru lítt hneigðir til nýúnga. £ó bar og annað
til sögu þessarar Arið 1818 skrifaði piestr er þá var í
Glæsibæ alt «hreppsverkið» í hreppsbókina. Hafðipresti
orðið það á að geta þess í vorþingisfrásögunni, að hrepps-
mönnum þækti þúngt að vera einlægt að gera við vegi
í hreppnum, þar þeir fengi óviðgerða vegi yfir að fara í
öðrnm hreppum, ef þeir ferðuðust þar um. Við grenja-
leitirnar gerði og prestr enn hættulegri athugasemd.
Hreppstjóri bauð bænduin að leita svo að grenjum á