Andvari - 01.01.1881, Síða 63
sveitamála.
59
menn eiga, og af helgra daga veiðum». Lagaboð þetta
var eigi haldið þá er stundir liðu, að fim væri hreppstjórn-
armenn. f»að lætr að líkindum, og var og svo, að
sveitastjórnin dofnaði sem annað á landi hér, eigi sízt
á 16. og 17. öldinni. í húsvitjanatilsk. 27. maí 1746
19. gr. er prestum boðið að komast eftir því á húsvitju-
ferðum sínum, hvernig fátækratíundinni sé skift milli
hinna fátæku.
Yafi hefir á leikið hvenær ritaðar hreppsbækr voru
við hafðar, því lengi fram eftir öldum var ekkert ritað,
heldr skiftu hreppstjórnarmenn milli þurfamanna fátælua-
tíundinni og matgjöfum, og kváðu á manneldi, ef þörf
krafði það og það árið. Og aldrei var nokkru í sjóð
safnað til næstu ára. Jpetta vottar Hannes biskup
Finsson í hinni ágætu ritgjörð sinni um mannfækkun
af hallærum (s. Llr. XIV. 67 bls. ath.‘). Hann segir
svo: »En sveitarsjóðr eigi neinstaðar á íslandi til fyrr
en nú á þessum árum, eftir að sveitaprótócollar að mínu
undirlagi fyrst 1787 voru í lög leiddim. fetta mun
svo að skilja, að Hannes biskup hefir fengið stiftamtmann
þegar 1785* 2 til þess að rita sýslumönnum, en sjálfr
ritaði biskup próföstum sínum þá skipun, að halda skyldi
sveitabækr, kostaðar af hreppsjóði og staðfestar af sýslu-
manni. Skyldi rita í bækr þessar tekjur sveitarþurfa,
nöfn þurfamanna og hagi þeirra, svo og hvern sveita-
styrk þeir fái og hjá hverjum þeim sé niðr komið, og enn
aðrar ráðstafanirsveitastjórnarinnar. Skyldi hreppstjórnar-
menn ásamt presti gjöra reiknínginn og undirrita; en
bókin skyldi geymd hjá prestinum. Lögstjórnarráðið
(Cancellíið) félst síðan á ráðstöfun þessa í bréfi sínu 11.
’) Llr. = »Kit þess konúngliga íslenzku lærdómslistafélags».
2) Sjá inntak úr bréfi stiftamtmanns 28. desbr. 1785 í Hand-
bók fyrir hvern mann 65. bls.