Andvari - 01.01.1881, Blaðsíða 55

sveitamála.
51
hverful og næsta stundleg. En nú til þess að gjöra mitt
til að slíta þrætni þessari, með öðrum orðum, gjöra
tilraun til að komast eftir sannleikanum í þessu máli,
komast fyrir upptök sveitaþýngslanna, svo sem eg hefi
átt framast kost á, þá hefi eg tekið fyrir mig að seraja
skýrslur eftir sveitabókum Glæsibæarhrepps frá 1790 og
fram til 1879. En eldri hreppsbækr eru hér eigi til,
enda munu þær eigi vera annarstaðar til eldri en frá
1787. Sýna skýrslur þessar upphæð aukatillagsins og
hvernig það er á lagt, og er það atriði mikilsvert,
einnig tíundina og alt útsvarið. í annan stað sýna þær
og ómagatöluna, meðlögin og sveitastyrkinn, til þess
að sjá hve mikill forlagseyrir ómaga er allr. Reikníngar
eru jafnan misglöggir, og svo var um þessa; en einna
lakast átti eg með að geta aðgreint rétt sveitastyrkinn
frá sveitalánunum. Fylgdi eg í aðgreiníngunni þeirri reglu,
að telja það eitt sveitastyrk, hverju nafni sem hét í
hreppsbókinni öðru en sveitaframfæri, er eg sá í seinni
reikníngum að aldrei var endrgoldið, en sleppa aftr hinu
er síðar var lokið, en þar er lítið eitt endrgjald fékst i
dánarbúi fátæklíngs að lyktum, lét eg það vana lánið
eðr styrkinn alstaðar eftir nokkurn veginn réttri tiltölu
hvert það ár er hann var veittr. Vona eg því að eigi
skakki neinu sem munar, nema af vera skyldi á stöku
stað nokkrum krónum. fess mun eg og geta í athuga-
semdum við skýrslurnar, er eg held sé nauðsynlegt, bæði
um hreppstjóraskifti og annað það er lýtr að fjárstjórn
hreppanna, tillagsupphœðinni og útvarsreglunni. Ef nú
til væri skýrslur frá 2 eðr 3 hreppum í hverri sýslu á
landinu um sama efni og samdar með nægilegri vand-
virkni, þá er hægt á eftir að sýna með fullri vissu
orsakir sveitaþýngslanna. Vér getum ályktað oss til
orsakanna frá afleiðíngunum með samjöfuuði og
mismun, á þann hátt er Stuart Mill hefir kent. Til
dæmis, tíðarfarið hlýtr að hafa sömu áhrif í sömu sveit,
4*