Ritmennt - 01.01.2003, Qupperneq 104

Ritmennt - 01.01.2003, Qupperneq 104
HRAFN SVEINBJARNARSON RITMENNT falla kynne med eyde ad forsvara sig med, ad hafa frammqvæmt þad þeim fyrer skrifada med hinne mestu árvekne og uppápössun, i allann máta. 8vo Ef þeir hier i möte forsiá sig, sofa, edur i annann máta finnast ad vera övarúdarsamer á þeirra vakt, meiga þeir vænta tiltals og straffs efter kríngumstædunum. 9no Þegar þeir so lejdes þiena ærlega og trú- lega, sem þeir (eftir ádur sögdu) sídan kunna med gödre samvitsku ad forsvara, niöta þeir þeim tilsagdra launa. Reykiavík d. 3. Oct. 1778. H.C. Christensen.48 Margt er óljóst um uppruna þessa afrits, en í sömu öskju er að finna ýmsan tíning varð- andi valctarana í Reykjavík, m.a. „Udskrift af Protocollen ved Reikevigs Fabriqve for Aaret 1785 under Num 56" þar sem Gísli Brandsson vökumaður er nefndur. Þessi pró- tokoll Innréttinganna virðist glataður, en hugsanlegt má telja að það sem hér er prent- að að ofan, afritið af útdrætti þeim sem Christensen lét Sunckenberg kaupmanni í té, hafi einnig verið skrifað upp úr honum. Tilgangurinn með þessu afriti liggur elclci í augum uppi því Johan Christian Suncken- berg tólc við hlutverki Christensens 1783 og hefði Sunclcenberg átt að hafa sama aðgang að prótolcolli og skjölum verksmiðjunnar og forveri hans. Auk þess er erfitt að átta sig á því hvers vegna og hvenær allt efni um vaktarana hefur lent í einum palclca eða öskju í skjalasafninu.49 Lögreglan og slökkviliðið í Reykjavík á sögu sína að relcja til valctaranna. Hlutverk valctaranna var að ganga um bæinn, vakta báta og hús og hafa eftirlit með eldi, ljósi, þjófnaði eða öðrum slcaða sem lcynni að verða að næturlagi. Um allar óvenjulegar mannaferðir, harlc, hávaða eða annað óslcikkanlegt áttu þeir að gefa skýrslu til Christensens forstjóra Innréttinganna. Elclci er talað um neina valdbeitingu í instrúxi valctaranna enda höfðu þeir elclci lögreglu- vald fremur en forstjóri Innréttinganna. Það var hins vegar hlutverlc forstjórans að gæta eigna Innréttinganna og til þess voru valct- ararnir slcipaðir.50 Samkvæmt valctarainstrúxinu slcyldi valctin hefjast á lcvöldin eftir árstíma og ákvörðun Christensens. I instrúxinu, sem dagsett er 3. olctóber, stendur að valctin hefj- ist þá klukkan átta á kvöldin og slcyldu valctararnir lcoma klukkustund fyrr til vinnu og vera á vaktinni fram yfir klukkan sjö um morguninn og eftir því sem Christensen álcvað frekar. íslensku valctar- arnir virðast hafa átt að standa vaktina leng- ur en erlendir starfsbræður þeirra sem slcýrist af því að dagur verður slcemmri á ís- landi. Þess ber þó að geta að vakttími valct- aranna í Kaupmannahöfn var breytilegur eftir því hvenær skyggja tók og hvenær tók að birta af degi á hverjum árstíma (sjá töflu hér á eftir). Vafalaust hefur þetta verið lílct í 48 Borgarslcjalasafn, Reikevigs Vægtervæsen 1791- 1813. 49 Þetta lcynni að vera dæmi um þann vanda sem fylg- ir íslenskum skjalasöfnum þegar flokkunarástríða manna hefur orðið til þess að heimildir eru rifnar úr upprunalegu samhengi og lagðar í haug með „sams konar" eða áþekkum skjölum úr öðrum átt- um. Heimildagildi slíkra skjalasafna er mjög skert. Með upprunareglunni (próveníensreglunni), sem sagnfræðileg skjalavarsla hefur í heiðri, er hins veg- ar lögð áhersla á að varðveita skjöl í sínu uppruna- lega samhengi til að varðveita heimildagildi þeirra. 50 Sbr. „Instruction for Fabrikmesteren ved Reykja- viks Fabrik i Island" 1. júní 1784. Lovsamling for Island 5. bindi (1855) bls. 81. í 2. grein kemur fram að Sunckenberg kaupmaður í Hólminum ber einn- ig ábyrgð á þessu. Christensen forveri hans hefur væntanlega verið í sömu sporum. 100
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168

x

Ritmennt

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritmennt
https://timarit.is/publication/859

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.