Stígandi - 01.04.1947, Page 140

þegar glýja vínsins fer að setjast á hugs-
un hans. Hins vegar munu slíkar fullyrð-
ingar falla vel við ýmislegt í tízku-
smekk síðustu ára, og sá smekkur virð-
ist að sunni leyti hafa stílað ofannefnt
kvæði.* En í öðru kvæði höf. „Þig
tlreymdi", kemur allt annað fram.
I>ar segir frá draumi um visinn,
gamlan mann, sem bar þungan hlekk
um grannar hendur
„og fjálgum rómi mælti fyrir munni:
„Gott er að gleyma,
gott er að bera hlekk.
I gullslitu víni eg gleðina drekk.“
l>ú réðir síðar sjálfur þenna draum,
er sólin hvarf við tindinn:
Hinn visni, gamli maður, það varst þú
og þula hans var lífs þíns villutrú,
og hlekkurinn um hönd hans, það
var syndin."
Hér kveður við alll annan tón. Og þó
að þessar vísur séu ekkert meistaraverk,
er fljótséð, að miklu meiri frumleiki
og skáldsvipur er á þeim en hinum, sem
fyrr var getið, þar sem höf. virðist elta
tízkuna.
Sania sjónarmið kemur fram í kvæð-
inu „Þó brosi þér gæfan. Þar ávarpar
höf. mann, sem
„leitar að friði í svalli og söng,
að svölun í vínsins laugum."
En höf. veit vel, að sú gleði, sem vínið
lætur i té, cr blekking. Þegar maðurinn
hlær hæst, grefur harmur hans sig inn
í „hjartað og vex þar og dafnar". Vís-
unum lýkur með þessurn línum:
„Þig hremmir að nýju við hinzta teyg
þinn hljóði, eilífi tregi."
* Eftir að þetta var ritað var mér
skýrt frá því, að nefnt kvæði sé lauslega
þýlt úr þýzku eftir beiðni „Karlakórs-
ins Geysis" á Akureyri. Það, sem að þvi
er fundið, ætti því sennilega að lenda á
höfundi þess, en ekki þýðanda. J. Kr.
Hét talar höf. frá eigin brjósti, en
lætur sig engu varða þá tízku, sem víð-
ast veður nú uppi hérlendis.
„Kolbrún" er sennilega bezta kvæðið
í bókinni. Slíkt kvæði kveður enginn
nema gott skáld. Það er fullt af skáldleg-
um myndum og mjúklátri, angurblíðri
ró — nema síðasta vísan, sem skemmir
kvæðið og ætti aldrei frarnar að sjást
með því, þeirri vísu hafa vafasamar
fyrirmyndir aldarandans vélt skáldið
til að tylla aftan við kvæðið. Hún er
hjáróma og af allt öðrum toga spunn-
in. En hinar eiga uppsprettu í eigin
barmi skáldsins. Enginn kann tveimur
herrum að þjóna. Og þessi togstreita
milli dýpstu hneigða skáldeðlis liöf-
undarins og gylliloforða tízkunnar virð-
ist valda því, að verulega góð kvæði
verða sjaldnar til hjá honum en maður
gæti að öðrum kosti átt von á.
Þá skal drepið á annað einkenni, senr
er áberandi í bó'kinni. Það er þung-
lyndi eða tregi skáldsins, sem það segist
vita að skilji ekki við sig fyrr en í dauð-
ans grafarþögn. Hönd harmsins fylgir
höf., hvert sem hann flýr, og unt hana
segir hann rneðal annars:
„Jafnvel :i vökunnar fegurstu fagnað-
aðarstundum
eg finn hennar nálægð, sem ís
sé borinn óvænt að brjósti rnínu og
enni
og bros mitt á vörum frýs,
en upp af hugans huldasta undirdjúpi
harmanna bylgja rís." (Höndin.)
A vetrum þráir höf. sól og vor, eins
og skipreka maður, sem þráir „eim-
ferju sinna drauma":
„Eg skynja þig, vor, gegnum sortann
með sól þína og yndi,
þín seiðandi minning ber angan að
vitum mér,
þá vind ég upp sólhvítu seglin f þýðum
vindi
218 STÍGANDI