Tímarit Máls og menningar - 01.09.1988, Blaðsíða 123

Johnny er ekki sá sem hann lítur út fyr-
ir að vera. Persónulýsing hans er því
með öfugum formerkjum; við þekkjum
hann aðeins út frá því sem hann er ekki.
Líkt er á komið í kynnum okkar af öðr-
um persónum bókarinnar, sem og fólki
á vettvangi dagsins.
I blaðaviðtölum hefur Sjón gert
nokkuð úr því að hann sæki sér fyrir-
myndir í „verri kúltúr“, hann segist til
dæmis byggja persónu Johnnys á ungl-
ingahetjum á borð við Mad Max og Bob
Moran. Að mínu viti á Johnny fátt sam-
eiginlegt með Max annað en framtíma
og óvenjulegt ökutæki og með Moran
annað en snöggklippt hárið. Mér finnst
eftirtektarverðari líking með Stálnótt og
„Hel“ eftir Sigurð Nordal þar sem segir
frá Alfi frá Vindhæli. Sagan birtist í
smásagnasafninu Fornar ástir en þann
titil ber einmitt einn kaflinn í þætti
Johnnys Triumph. Johnny hefur numið
staðar í undirdjúpunum á leið til lands
og lætur hugann reika. Kaflinn hefst á
skammstöfuninni T.V. en fyrri hluti
hans fer í að lýsa ónafngreindri stúlku
sem er með snöggklippt hár, hefur
þyrna úr enninu og er í fjörlega mynd-
skreyttum kjól. Hún afklæðir sig með
aðstoð ástmanns síns og afhjúpar þann-
ig smátt og smátt tilkomumikið húð-
flúr. Myndirnar verða um stund aðalat-
riði; á hálsi stúlkunnar eru þungir
skýjabólstrar, úr þeim falla steingeitur,
hrafnar og brennandi leðurblökur en
fyrir neðan standa skallaklipptir munk-
ar sem „bitu í tungur sínar til að varna
þeim að skríða út á ungt ilmandi holdið
sem þær voru flúraðar á.“ (15). Þarna,
eins og víðar, fylgjum við ekki lengur
meginþræði frásagnarinnar heldur er
notuð aðdráttarlinsa til að skoða smá-
þætta þræði hennar. (Kaflarnir Augað,
Húðflúr og Ör eru dæmi um þetta.)
Umsagnir um bœkur
Seinni hluti kaflans lýsir samförum
stúlkunnar og ástmannsins:
Þegar húðin strekktist yfir rif-
beinin opnaðist rifa sem lá ská-
hallt frá brjóstinu en hvarf í
kráku sem barðist um í hendi
munks. Hún snerti hana og
glennti varlega, fín slímrönd lá
með börmunum. /. . ./ Hann
beygði sig í hnjánum. Upp úr
öxlum hans uxu horn. I gegnum
lófa hennar lágu göt eins og sam-
ankipraðir, kyssandi munnar.
Hún lagði þá á hornin og þrýsti
svo þau gengu í gegn og stóðu
upp úr handarbökunum en með
fingrunum greip hún um axlirn-
ar. Þannig hékk hún á honum
þegar limurinn rann inn um opið
á síðunni. Hann hreyfði sig fram
og aftur. Þyrnarnir á enni hennar
rispuðu brjóst hans og maga. Þá
gekk hvass limurinn í gegnum
hjartað og hann sleppti beiskum
vökvanum inn í hana. Hann sá
strax eftir henni. T.V. (16-17)
Hvort sem Johnny er að rifja upp forn-
ar ástir sínar eða sjónvarpsmynd er
gaman að bera þessi samskipti saman
við það hvernig Alfur frá Vindhæli
kremur hjörtun í hverri stúlkunni á fæt-
ur annarri í endalausri leit sinni að full-
nægju og sér loks eftir öllu saman.
Eins og sést best af nöfnum kvenn-
anna í „Hel“ er sagan allegóría. Stúlkan
í Fomum ástum Sjóns er að vísu nafn-
laus en þyrnikórónan og götin í lófum
hennar gera hana að augljósri krists-
gervingu. Það opnar lesandanum leið að
lesa þennan lostafulla kafla sem alle-
góríu um samræði góðs og ills, Krists
og Satans, sem hefur hornin upp úr öxl-
unum eða sem stílfærða mynd af kúgun
377