Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1988, Blaðsíða 122

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1988, Blaðsíða 122
Tímarit Máls og menningar kaflar sem tilheyra þræði Johnnys og djöfla hans eru auðkenndir með O (O/ Grenið, O/WC), í hinum kaflaheitun- um er nafn þess sem kemur við sögu/ þátt (Fxðing Jonnans, Dísari). Þar sem þræöirnir þáttast saman eru kaflaheitin samsett (Jonninn/O, O/A ströndinni/ Annari). Flétta sögunnar er þannig að öðrum þættinum er brugðið fyrirvaralaust yfir hinn söguþráðinn, í miðri frásögn, í miðri setningu, honum síðan brugðið aftur yfir þann fyrri og þannig koll af kolli. Sá þáttur sem er undirliggjandi slitnar ekki, heldur má best ímynda sér að tíminn líði og atburðir eigi sér stað í honum án þess að greint sé frá því. Þannig er helmingur sögunnar ósýnileg- ur og lesandanum látið eftir að fylla í eyðurnar. Það leggur auknar kvaðir á lesandann að frásögnin er sjónræn. Kaflarnir minna á stutta búta úr þögulli kvik- mynd þar sem við sjáum ýmist um- hverfi og athafnir utan frá eða heiminn með augum persónanna. Að þessu leyti er nær að tala um söguauga en sögu- mann í Stálnótt. Utskýringar og afstaða eru af skornum skammti. Hvergi er fullyrt að í upphafi bókar komi Johnny akandi norður Atlantshafshrygginn, taki land í fjörunni á Mýrdalssandi, keyri sem leið liggur til Reykjavíkur og komi djöflaeggjunum fyrir á Vatns- endahæðinni þar sem fyrir er afgirtur kjarnorkusprengjugígur. Því síður er sagt að unglingarnir fjórir alist upp í Reykjavík snemma á 21. öldinni eða að það séu djöflar Johnnys sem fylla þá helkulda í bókarlok. Þetta er aðeins minn hugarburður, skilyrtur af þeim veruleika, raunverulegum og ímynduð- um, sem ég þekki, ekki síður en þeirri sjón sem við blasir í bókinni. Sjónrænar lýsingar setja persónu- sköpun líka skorður. Þar eru sjónar- hornin þrjú; ófullkomin sýn á uppruna og afdrif persónanna, myndskeið með einstökum athöfnum og/eða minning- um þeirra og mjög nákvæm mynd af út- liti og klæðaburði. Johnny kemur úr undirdjúpunum og hann hverfur þangað aftur um miðbik bókar eftir að hafa komið djöflaeggjun- um fyrir. Upphaflega greinum við að- eins dökka þúst sem nálgast, síðan sjá- um við að þetta er svört, straumlínulög- uð bifreið og það er fyrst í þriðju tilraun að athygli er beint að ökumann- inum, Johnny Triumph. Um skeið er sjón hans fylgt en það er ekki fyrr en hann er kominn á land og stiginn út úr bifreiðinni að við sjáum hann utan frá: I fyrstu virðist hann tilheyra liðnum tíma en hann er of sam- settur. Langur og grannur, dökk- hærður, snöggklipptur, með dáralokk í spíss niður á mitt enni og brún sólgleraugu í gylltri sporöskulaga umgjörð, klæddur svörtum jakkafötum og þvældri blúnduskyrtu, tvöföld reim ligg- ur niður skyrtubrjóstið og er haldið saman um hálsmálið með silfurlitri hauskúpu, voldug belt- issylgja nær þvert yfir mjaðmirn- ar og skórnir úr leðri, sígildir og támjóir, allt svo Johnny sýnist fastari fyrir en hann er og kyrr á hreyfingu. (31-32) Þessi texti, sem hljómar eins og kynning á tískusýningu hjá Karonsamtökunum, er hin eiginlega persónulýsing Johnnys. Maðurinn er það sem hann klæðist. Fatnað, eins og önnur táknkerfi, er þó hægast að nota til að ljúga, til að sýnast vera annað en maður er. Við vitum að 376
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.