Tímarit Máls og menningar - 01.09.1988, Blaðsíða 124

Tímarit Máls og menningar
karlveldisins á konum, ef því er að
skipta. Það fer allt eftir hugðarefnum
lesandans.
Þar sem ég hef hugsað svolítið um
Nafn rósarinnar eftir Umberto Eco
virkjar þessi frásögn ímyndunarafl mitt
þannig að skallaklipptu kuflklæddu
mennirnir á stúlkumaganum vísi til
munkanna hjá Eco, sem voru helteknir
af spádómum Opinberunarbókarinnar.
Lýsingin á húðflúrinu á hliðstæðu í lýs-
ingu Ecos á dyraumbúnaði kirkjunnar í
klaustrinu sem sýndi atriði úr opinber-
uninni, en í texta Biblíunnar segir ein-
mitt frá dýri með tvö horn (Opb 13.11)
og mönnum sem bíta í tungur sínar af
kvöl (Opb 16.10). Eins og ég kem að
síðar má raunar skynja Stálnótt alla sem
stef við Opinberunarbókina.
Aður en skilið er við þennan einstaka
kafla vil ég gera veður út af skammstöf-
uninni, T.V., í upphafi hans og enda.
Hún getur merkt að kaflinn lýsi sjón-
varpsefni en mig langar að trúa því að
Sjón sé þarna líka að minnast áhrifa-
valdsins Thors Vilhjálmssonar sem ekki
einasta þýddi Nafn rósarinnar heldur er
þekktur í sínum eigin skáldskap fyrir að
gera smáatriðin að aðalatriðum, að
skoða heiminn í gegnum aðdráttarlinsu.
Stálnótt hefst á staðhæfingu um tíma,
orðunum: „og tvö, tuttugastaogsjöunda
ágúst, klukkan fimmtán-núll-átta,
greindist dökk þúst á hafsbotni," (7).
Það vantar framan á þessa setningu.
Með því að beita rannsóknaraðferðum
ævisögulegra bókmenntafræðinga -
hringja í hagstofuna - komst ég að
þeirri staðreynd að Sigurjón B. Sigurðs-
son, þjóðfélagsþegninn sem skrifar und-
ir skáldanafninu Sjón, er fæddur árið ní-
tjánhundruð sextíu og tvö, tuttugasta-
ogsjöunda ágúst. Starfsstúlkan hjá
Þjóðskrá gat ekki gefið mér upp ná-
kvæman fæðingartíma en ég er ekki í
vafa um að hann var fimmtán-núll-átta.
Eru Johnny Triumph og Sigur-Jón þá
einn og sami maðurinn og Stálnótt lítt
dulbúin sjálfsævisaga ungs höfundar?
Ferð Johnnys hefst á xpphafsbotnin-
um, í undirdjúpum dulvitundarinnar, í
hinum „semíótíska" heimi frumbernsk-
unnar þar sem endalaust flæði ríkir.
Hann er óskrifað blað, „dökk þúst“
sem skýrist eftir því sem hún kemur
nær landi (virðist vera bifreið „frá árun-
um í kringum nítjánhundruðogsextíu"
(9)). Sagt er frá fæðingu og uppvexti
Johnnys jafnhliða fæðingu Jonnans,
Finnsins og Dísunnar á hinum frásagn-
arþræðinum. Frásögn af ímyndunarafli
þeirra í barnæsku samsvara kaflarnir
Fomar ástir og O/Rauður fugl á þræði
Johnnys en í þeim síðarnefnda hefur
hann viðkomu hjá skipsflakinu af
Medúsu RE23, ígildi samnefnds hóps
súrrealískra skálda sem Sjón tilheyrði
fyrir fáum árum. Þetta voru neðanjarð-
arskáld, eða neðansjávarskáld - eins og
Astráður Eysteinsson bendir á í ritdómi
um ljóðasafn Sjóns í 4. hefti TMM, 1987
- skáld óhefts ímyndunarafls, skáld sem
sóttu feng sinn í undirdjúp dulvitundar-
innar. En nú hefur Medúsa sokkið til
botns. „Jarðneskar leifar áhafnarinnar
eru lokaðar inni í flakinu." (23). Johnny
heldur hins vegar áfram til strandar,
þangað sem sjálfið hefur fast land undir
fótum, þar sem hann finnur útgefanda
að eggjunum/skáldskapnum/lífsreynsl-
unni sem hann geymir í skottinu. Djöfl-
arnir fjórir, hliðstæður sögupersónanna
Jonnans, Finnsins, Dísunnar og Onn-
unnar, klekjast út í geislavirku úrhelli
forlagsins og eru loks sendir út á bóka-
markaðinn, sjálfum sér og lesendum til
höfuðs.
378