Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1988, Side 125

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1988, Side 125
Sjón skrifar skáldsögu. Hefur hann með öðrum orðum yfirgefið undirdjúp- in og tekið framvindu frásagnar fram yfir þann glundroða sem er ríkjandi í ljóðagerð hans? Eg held ekki, mér sýn- ist hann hafi alla tíð staðið í flæðarmál- inu. Mörg ljóða hans búa yfir sögu- þræði en söguþráður Stálnætur er slitr- óttur vegna þess hvernig þættirnir tveir slíta hvorn annan í sundur. Þegar á heildina er litið felst spennumagn Stál- rnetur, eins og ljóða hans, í myndmál- inu. Blæbrigði þess eru mörg og nýstár- leg. Sjóni dvelst ekki aðeins við kröft- ugar, sláandi myndir, eins og þá sem er dregin upp í Fomum ástum, heldur einnig við smáskart á borð við þessa lát- lausu nýgervingu: Ratsjárdiskur á stærð við konu- hönd hringsnýst fremst á vélar- hlífinni, þreifar á hafinu. Dregur upp myndir af umhverfinu með rauðu ljósi á gráan mattan flöt í mælaborðinu fyrir ofan stýrið. (U) Annað dæmi um myndbragð Sjóns er lýsingin á sýn Finnsins þegar hann hef- ur gefið fiskunum sínum að borða og slökkt ljósið: Fiskabúrið verður aftur að þög- ulli skuggaborg. Hann horfir í gegnum það. Ut yfir götuna og bílastæðin. Háhýsi rís gegn ein- litu kvöldinu. Fiskarnir synda um himininn, plönturnar standa upp úr þakinu eins og loftnet. Og þeir stinga sér niður í kantað- an skuggann, týnast, birtast og hverfa. Finnurinn fylgir þeim eft- ir. Sér að þeir éta og éta. Kjaft- arnir opnast og lokast stanslaust en maturinn er búinn. Þeir narta í húsið. Glefsa og hamast. Steyp- an brotnar utan af járnbinding- Umsagnir um bakur unni og fellur til botns. Finnur- inn sér glitta í ótal heima. Fisk- arnir reka tungurnar inn á milli járnanna, mola innveggina, og heilu íbúðirnar opnast. Finnur- inn sér ljós kveikt og slökkt. Fólk gengur fram og aftur. Höf- uð snúast, augu opnast, varir skiljast að og sameinast, augu lokast. Það gefur frá sér hljóð, snertist. Fálmar eftir (27-28) Andstætt spennandi myndmáli finnst mér skorta spennu í slitróttan sögu- þráðinn, sérstaklega eftir að Johnny er úr sögunni um miðbik bókarinnar. Kannski stafar þetta að nokkru af tak- mörkunum í persónulýsingunni á ungl- ingunum og djöflunum, hinu vélræna söguauga, sem veldur því að engin per- sóna verður nákomin lesandanum. Mér stóð á sama um það hvernig höfundur byndi enda á söguna. Sjón hefur líkt Stálnótt við tölvufor- rit, textanum er rennt í gegnum höfuð lesandans og kemur þar ákveðnum ferl- um í gang. Forsenda þess að forritið verki er að það sé sniðið að stýrikerfinu í huga lesandans. Flestir lesendur eru vanir meiri grunnspennu í „epískum" frásögnum og því er helsta hættan við Stálnótt að stýrikerfi lesandans prenti skilaboðin: „Suspend data error“ í miðjum lestri og leggi þar með bókina á hilluna. Það má hins vegar deila um hvort ástæðan sé villa í forritinu eða takmarkanir stýrikerfisins. Enda þótt mér þyki unglingarnir lítt spennandi sem einstaklingar er veruleiki þeirra hlaðinn táknum. Nöfn þeirra vísa til persóna í unglingabókum Enid Blyt- on en það, eins og tengsl Johnnys við Mad Max og Bob Moran, gefur til kynna að Sjón er að lýsa heimi ungl- 379
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.