Skírnir - 01.01.1962, Blaðsíða 245

Skírnir
Ritfregnir
237
hollur er dreng á viðkvæmu aldursskeiði. Aðrar persónur sögunnar eru
skýrar og skilríkar, hver með sinum sérkennum.
1 rauninni gerist ákaflega fátt markvert í þessari sögu, en ýmsum smá-
atriðum hversdagslífsins er þeim mun glöggar lýst. Af þeim sökum er
bókin nokkru langdregnari en hún þyrfti að vera. Yfir sögunni í heild
er rósemdarblær, sem á vel við söguefnið. 1 stað hins jafna lestagangs
hefðu þó gjama mátt vera þama einstöku fjörsprettir. Stíllinn er blátt
áfram, leynir dálítið á sér, en er ekki alltaf laus við hátíðleika. Það er
fremur sjaldgæft hér á landi, að út komi byrjendaverk, sem em jafnlaus
við allan viðvaningsbrag og þessi skáldsaga er.
Gunnar Sveinsson.
Ingimar Erlendur Sigurðsson: Hveitibrauðsdagar. Bókaverzlun Sig-
fúsar Eymundssonar. Reykjavík 1961.
Þetta er fyrsta smásagnasafn ungs höfundar, sem hefur áður birt nokkr-
ar sögur sinar í tímaritum og auk þess gefið út ljóðabók. Sögumar eru
tólf talsins, flestar stuttar, svo að bókin er ekki mikil að lesmáli. En því
til mótvægis hefur höfundur lagt alúð við að vanda vinnubrögð sín og
koma sem mestu fyrir i sem stytztu máli. Hann leggur meiri áherzlu á
þröngt og hnitmiðað form en flestir aðrir smásagnahöfundar hérlendis,
og fyrir vikið verður efnið aldrei laust í reipunum. Því fer þó fjarri, að
formfestan ein og efnisþjöppun nægi til að semja góða bók og eftirminni-
lega smásögu, enda em þessar tólf sögur misjafnar að gæðum og ærið
sundurleitar. Ef til vill em sumar af stytztu sögunum hvað bezt gerðar,
eins og Böggla-Stína og Ósýnilegt handtak, hvort tveggja ákaflega skýrar
myndir, dregnar fáum dráttum.
Höfundur virðist vera maður alvömgefinn og íhugull og hafa óstýri-
látt ímyndunarafl, sem getur stöku sinnum leitt hann í gönur, eins og
i ritsmið þeirri, sem bókin dregur heiti sitt af. Þetta mun víst eiga að
heita smásaga, en frammi fyrir henni stend ég ráðþrota af skilningsleysi
og leiði því hjá mér allar frekari hugleiðingar um hana. Annars er svo
að sjá sem höfundur bindi helzt hugann við hinar myrkari hliðar lífsins.
Svo hefur farið mörgum þeim, sem vom í bernsku á heimsstyrjaldarár-
unum síðari. Söguefni þau, sem hann hefur valið sér, em ótti (einkum
barna), grimmd og varmennska, lausung í ástamálum o. s. frv. Hann get-
ur átt það til að teygja viðfangsefni sín allt að endimörkum velsæmisins
og gerast „djarfur", eins og kallað er, enda þykir nú upphefð að slíku.
En þótt efnið sé stundum ógeðfellt, þá koma listræn efnistök höfundar
yfirleitt í veg fyrir, að heildaráhrifin verði fráhrindandi um of.
Eflaust þætti það gmnnfærnislegt að finna bók þessari það til foráttu
öðrum fremur, að hún sé drungaleg að blæ. Það ætti nefnilega að liggja
í augum uppi, að það er lífsviðhorf höfundar, sem hér birtist. Og vitan-
lega verður skáldskapur að vera sprottinn af lifsskoðun höfundarins, eigi
hann að vera sannur, en ekki tilgerð ein. Hér bendir einmitt allt til þess,