Skagfirðingabók - 01.01.1973, Blaðsíða 19
ÍÞRÓTTIR HALLGRÍMS PÉTURSSONAR
eftir GUÐMUND JÓSAFATSSON frá Brandsstöðum
Ekki orkar það tvímælis, að Hallgrímur Pétursson hafi
um hartnær þriggja alda skeið, verið dáðasta eftirlætisbarn ís-
lenzku þjóðarinnar. Það vekur því nokkra furðu að lítt athuguðu
máli, að ekki skuli kunn nein heildar lýsing af honum frá hendi
samferðamanna hans. Þó hafa mannlýsingar verið eftirlæti ís-
lenzkrar ritlistar um aldir, þótt þær rísi hæst í nokkrum af forn-
ritum vorum. Við eigum að vísu til af honum fjölþætta rnynd í
þjóðsögnum, en henni er ekki unnt að gera nein skil hér, og væri
það þó lokkandi. En varlega verður að fara með pennadrætti þjóð-
sögunnar. Þótt þeir séu oft dregnir af þeirri snilld, sem hún á ein
yfir að ráða, eru þeir flestum dráttum viðkvæmnari. Henni hættir til
að skreyta eftirlætisbörn sín, jafnvel svo að ekki verður alltaf fullt
hóf að og oft á kostnað þeirra, er sátu við hlið þess, er hefja skyldi.
I þessu efni er Hallgrímur engin undantekning. Þjóðsögurnar skulu
því liggja hér óáreittar að mestu.
Elzta skrásetta lýsing, af Hallgrími, sem til mun vera, er frá r.r.
Jóni Halldórssyni í Hítardal, sem áreiðanlega sá hann aldrei. Sr.
Jón fæddist 1665 og er því 9 ára, þegar Hallgrímur lézt, enda
segir hann berum orðum, að hann hafi annarra orð fyrir lýsing-
unni. Sr. Jón segir: „Að ytra útliti hafði hann verið stór, luralega
vaxinn, skinndökkur, stirðraddaður í söng, í siðferði upp á slétta
bændavísu, glaðsinnaður og skemmtinn, en gáfuríkur prédikari og
bezta skáld hér á landi á seinni tímum, hvar um ljósast vitna hans
17