Skagfirðingabók - 01.01.1973, Blaðsíða 114
SKAGFIRÖIN GABOK
Tröllarétt
Tröllarétt kallast í Bjargaskarði í Ketulandi á Skaga. Það er
kringlótt garðrúst, og við austurhlið þeirrar tóftar eru veggjabrot
tveggja kofa. Þjóðsagan segir, að til forna byggi tröll í skarðinu.
Einu sinni lagðist bjarndýr mikið og grimmt í skarðið. Það
hafði komið með hafís, en misst af ísnum, þegar hann rak burt
Bangsi gerði ferðamönnum óskunda, elti þá, sem einhvern flutn-
ing höfðu, og sumir segja, að hann dræpi bæði fénað og menn.
Umferð um veginn lagðist því niður, og menn fóru bak við skarð-
ið, sem kallað er.
Eitt sinn kom maður að Ketu, og ætlaði hann eitthvað fram í
Skagafjörð. Þegar hann fór frá Ketu, var hann varaður við því
að fara um skarðið. Lofaði maðurinn því að sneiða fyrir það.
Heldur hann svo af stað, en inni undir Björgunum mætir hann
manni, sem hafði atgeirsstaf mikinn í hendi. Maður sá kvaðst
hafa séð bangsatetur og hafi hann varla litið við. Hinn hugsar nú
ráð sitt, þykir illt að leggja stóran krók á leið sína og fær lánaðan
stafinn hjá manninum. En stafinn skyldi hann skilja eftir fyrir
innan Björg, þar við veginn. Svo kveðjast þeir. Þegar maðurinn
kemur að skarðinu, sér hann björninn liggja þar á löppum sínum
og var fáskiptinn, því að maðurinn komst óáreittur gegnum
skarðið og skilur svo stafinn eftir á hinum tiltekna stað. Herðir
hann gönguna sem mest hann má, unz hann kemur að Skíða-
stöðum í Laxárdal. Bóndi var í smiðju og dengdi ljái sína. Mað-
urinn hvíldi sig lítið eitt í smiðjunni og hélt svo áfram ferð sinni.
Skömmu síðar kemur bjarndýr mikið í smiðjudyrnar og þefar
þar augnablik, heldur svo áfram ferð sinni á eftir manninum,
og þykist bóndi vita að drjúgum dragi saman með ferðamanni og
bangsa. Grípur hann flein mikinn úr eldi og slær hann til og
tekur svo vopn þetta í hönd sér. Hefur hann þegar á rás eftir
bjarndýrinu og náði því inni á Laxárdalsheiði. Þar hafði það
náð manninum, drepið hann og var að sundra hræinu.
Saga þessi segir Sveinn (Magnússon bóndi í Ketu), að sé afar-
gömul, en sögulokin eru höfð á tvo vegu. Segja sumir, að bóndi
sneri heimleiðis, án þess að vinna dýrinu mein, en fleiri segja þó,
112