Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2017, Síða 94

93
og gefur honum mat. Uppi í íbúð sinni sýnir maðurinn Halldóri erótískar
myndir af ungum piltum og byrjar að snerta gestinn og strjúka háls hans.
Til að byrja með veit Halldór ekki hvernig hann á að bregðast við; hann
vill helst hlaupast á brott en eitthvað heldur honum: „Þó finnst honum
einnig sem nú loksins hafi hann fyrirhitt þann sem bæði vilji og geti hjálp-
að honum yfir örðugan hjalla, veitt honum styrk. Loksins sér pilturinn rofa
til“ (281). Að endingu hrekkur hann þó við og hleypur út og hefur þá, með
orðum sögumanns, „slitið sig lausan frá blöðum, bókum, fyrirheitum, öllu
nema sjálfum sér, ekki þakkað fyrir neitt, ekki kastað kveðju á trúboðann,
og veit það eitt að hann er frjáls og á í engan stað afturkvæmt“ (281–82).
Eftir þetta lýkur Reykjavíkurdvöl Halldórs – hann á engan samastað, enga
peninga og engan vin. Hugsanir Halldórs á meðan á heimsókn hans hjá
manninum stendur eru mótsagnakenndar og bera þess vott að hann sé of
hræddur við eigin tilfinningar og kynverund til að geta horfst í augu við
þær. Hann óttast manninn og það sem hann getur veitt honum, ekki síst
af því að hann skynjar að þar sé einmitt að finna hans sanna sjálf. Engu að
síður kýs hann „frelsið“ sem fylgir því að flýja af hólmi og hans síðasti hins-
egin gjörningur er að ganga eftir veginum út úr borginni og um leið út af
síðustu blaðsíðu bókarinnar en henni lýkur á þessum orðum: „Hann hefur
varla fyrirætlun með þessari göngu, og hann er ekki syfjaður ennþá, heldur
ekki þreyttur eða svangur. Yfir austurfjöllunum bjarmar fyrir hækkandi
sól“ (286). Halldór losnar með öðrum orðum aldrei úr viðjum skamm-
arinnar í Man eg þig löngum eða leitast við að varpa henni af sér, til dæmis
með því að koma út úr skápnum, þótt Elías gæfi í skyn að það myndi gerast
í seinna bindinu sem aldrei var skrifað. Möguleikarnir í sögulok eru engu
að síður óendanlegir – gangan út í óvissuna er knúin af skömm en hvert
hún mun leiða Halldór er á huldu.
Bóas og boðskapur Úraníu
Annar mikilvægur hinsegin gjörningur í Man eg þig löngum er sú áhersla
sem Bóas, vinur Halldórs, leggur á lestur og boðskap tveggja skáld-
texta; annars vegar skáldsögunnar Úraníu eftir franska stjörnufræðinginn
Camille Flammarion og hins vegar gamallar íslenskrar þjóðvísu sem hefst
á sömu orðum og skáldsaga Elíasar: „Man eg þig löngum.“ Bóas er fátæk-
ur, fatlaður maður sem býr ásamt móður sinni í lítilli kjallaraíbúð en hann
og Halldór tengjast nánum böndum, ekki síst vegna þess að þeir eru báðir
utangarðsmenn, eiga fáa vini og glíma við líkamlegar hamlanir. Samband
KYN(NGI)MÁTTUR SKÁLDSKAPARINS