Tímarit Máls og menningar - 01.06.2014, Síða 57

K y n l e g a r s ö g u r
TMM 2014 · 2 57
áratug mun ég einbeita mér að frásagnarbókmenntum, skáldsögum, sjálfs-
ævisögum og skáldævisögum.1
En þótt við lítum til annarra bókmenntagreina blasir það sama við. Í
flokki fræðirita fengum við Ástarsögu Íslendinga að fornu eftir Gunnar
Karlsson og Fjöruverðlaunabók Guðnýjar Hallgrímsdóttur, Söguna af Guð-
ríði Ketilsdóttur, sem segir sögu íslenskrar alþýðukonu í karlasamfélagi 18.
og 19. aldar. Meðal eftirtektarverðra ljóðabóka ársins er Heimsendir fylgir þér
alla ævi eftir Evu Rún Snorradóttur þar sem eru sláandi myndir úr uppvexti
stúlku úr íslensku úthverfi þar sem kyngervi og kynhlutverk eru uppspretta
angistar og margvíslegs vanda.
Fyrir flóðið
Undanfarin ár hafa ýmsir lýst yfir áhyggjum af stöðu þýðinga á íslenskum
bókamarkaði. Þýðingum á klassískum verkum hefur farið fækkandi og
erlendar samtímabókmenntir rata ekki til okkar í sama mæli og fyrir
nokkrum árum ef frá er talinn stríður straumur glæpasagna. Síðasta ár var á
hinn bóginn gjöfult á þessu sviði. Eins og oft þegar Bókmenntahátíð er haldin
í Reykjavík komu út á haustdögum nokkur eftirtektarverð verk eftir erlenda
gesti hennar. Hér má nefna Árið sem tvær sekúndur bættust við tímann eftir
bresku skáldkonuna Rachel Joyce sem dæmi en hana þýddi Ingunn Snædal.
Stórtíðindi ársins hljóta þó að vera Ó-sögur um djöfulskap eftir færeyska
höfundinn Carl Jóhan Jensen í þýðingu Ingunnar Ásdísardóttur. Þetta er
eitt magnaðasta skáldverk norrænna bókmennta síðustu árin, múrsteinn í
skáldsöguformi, stíllinn fjölbreyttur, stundum kynngimagnaður, stundum
þurr og kallast á margvíslegan hátt á við heimsbókmenntir og fræði.
Klassískar þýðingar litu einnig dagsins ljós á árinu, Rannsóknir Her-
ódótusar í þýðingu Stefáns Steinssonar fylla upp í eyðu í safni forngrískra
bókmennta á íslensku og loksins kom út á síðasta ári þýðing á einu af höfuð-
verkum 20. aldarinnar, Sem ég lá fyrir dauðanum eftir William Faulkner,
verk sem hefur bergmálað með margvíslegum hætti í íslenskum bók-
menntum undanfarna áratugi eins og þýðandinn, Rúnar Helgi vignisson,
rekur í ágætum eftirmála.
útgáfa utan meginstraums stóru forlaganna og jólabókaflóðsins stóð með
nokkrum blóma á síðasta ári og það má sjá þar merki þess að aukinn metn-
aður sé hlaupinn í bókagerð í sjálfsútgáfu. Rafbókavæðing gefur vissulega
fleirum tækifæri til að gefa út bækur með litlum tilkostnaði og án aðkomu
annarra. En margt í sjálfsútgáfu síðasta árs beinist í aðra átt. Bækur sem
Tunglið forlag hefur gefið út í 69 eintökum á fullu tungli eru dæmi um þetta.
Þar koma saman höfundar sem eru að stíga sín fyrstu skref í útgáfu eins og
Sverrir Norland, Björk Þorgrímsdóttir og Margrét Bjarnadóttir og reyndir
höfundar eins og Pétur Gunnarsson og Kristín Ómarsdóttir. útgáfan er