Læknaneminn


Læknaneminn - 01.04.1994, Blaðsíða 24

Læknaneminn - 01.04.1994, Blaðsíða 24
Oft sést á tölvusneiðmynd og ómun ef bláæðadrönglar eru í nýmabláæð eða holæð (vena cava). Ef talin er ástæða til að rannsaka nánar hvort bláæðadrönglar séu til staðar kemur til greina að gera svokallaða holæðamyndatöku (cavographia) eða þá ómskoða holæðina sérstaklega. Einnig má sjá bláæðadrönglavið slagæðamyndtöku. Stundumþarf að meta nánar starfshæfni nýma með ísótóparannsókn, til dæmis hjá sjúklingum sem em í nýrnabilun og þola því illa brottnám á nýra. Loks má nefna ástungu (til dæmis ómstýrða) á nýrnafrumukrabbameini í þeim tilgangi að staðfestagreiningu. Skiptarskoðanir eru um gi idi þeirrar rannsóknar. Því hefur verið haldið fram að hægt sé að sá meininu með ástungunni og því sé eina raunverulega ábendingin staðfesting greiningar hjá sjúklingum sem ekki er treyst í aðgerð. Auk þess getur verið erfitt að lesa úr slíkum sýnum þannig að meinafræðileg greining sé ótvíræð (8). MYNDRANNSÓKNIR í LEIT AÐ MEINVÖRPUM Meta þarf í hverju tilviki hvaða rannsóknir er skynsamlegt að gera í leit að meinvörpum og er þá einkum stuðst við klíníska skoðun og sögu sjúklingsins. Yfirleitt er fengin lungnamynd og ísótóparannsókn afbeinum en ómskoðun eðatölvusneiðmyndir af lifur ef 1 ifrarpróf em brengluð. I völdum tilvikum er fengin tölvusneiðmynd af heila. RANNSÓKNIR Á BLÓÐI OG ÞVAGI Flestir hafa lækkaðan blóðrauða við greiningu og margir einkenni blóðleysis (3,11,12). Algengast er blóðleysi tengt langvinnum veikindum (anemia of chronic disorder) en blóðtap vegna blæðingar er yfirleitt óverulegt nema blóðtap sé mikið í þvagi. I kringum 2% sjúklinganna hafa verulega hækkaðan blóðrauða vegna fjölgunar rauðra blóðkorna (erythrocytosis). Sökk er oft hækkað og geturjafnvel sést þriggja stafa sökk. Flestir hafa þó sökk innan eðlilegra marka (3). Allt að 2/3 sjúklinganna hafa smásæja blóðmigu. Ef meinvörp em i lifur getur sést hækkun á lifrarprófum og alkalískur fosfatasi hækkar oftast efbeinmeinvörp eru til staðar. Onnurblóðpróf hafa óverulega þýðingu og enn eru ekki þekktir æxlisvísar (tumor markers) sem hægt er að nota til greiningar eða við eftirlit. STIGUN Markmið stigunar er að velja meðferð við hæfí og spá betur fyrir um lífshorfur sjúklinganna. Flestir styðjast við klínískt stigunarkerfi sem kennt er við Robson (1969) (mynd 7) og lengi hefur verið notað í Bandaríkjunum og einnig hér á landi (20). Annað stigunarkerfi er TNM- kerfið (Tumor-Node- Metastasis, 1987) semnáðhefurútbreiðsluíEvrópu. Það er ítarlegra en ekki eins handhægt og það bandaríska. MIÐFERÐ Meðferð ræðst af því hvort sjúkdómurinn er staðbundinn (stig I-III) eða ekki (stig I V= meinvörp). Brottnámsaðgerð á nýra er alltaf reynd ef meinvörp eru ekki til staðar (8,21). Yfirleitt er farið í gegnum skurð undi r riíj aboga að nýranu og það fj arlægt ásamt fitunni umhverfís og Gerotasfelli (-fascia). Umdeilt er hvort alltaf eigi að ijarlægja eitla í kringum nýrað. Með því móti verður stigun nákvæmari og sumir telja að hægt sé að hefta útbreiðslu sjúkdóms sem eingöngu hefur náð í eitla nálægt nýranu (22). Hér á landi eru eitlar yfírleitt aðeins fjarlægðir efþeir eru stækkaðir eða harðir við þreifmgu í aðgerð. Önnur meðferð er yfírleitt óþörf á stigum I-III. Árangur aðgerðar er yfirleitt mj ög góður og skurðdauði (dánir <30 daga frá aðgerð) hefur haldist í kringum 2-3% sem er mjög viðunandi fyrirjafn stóraaðgerð (3). Brottnámsaðgerð er einnig oft gerð á stigi IV en þá í líknanlegum (palliation) tilgangi, til dæmis vegna kviðverkja, fyrirferðar eða mikillar blæðingar í þvagi (23). Stundum má reyna svokallaða “embolisation” í slíkum tilfellum. Þá eretanóli eða öðrum efnum sprautað, við slagæðamyndatöku, í slagæðartil æxlisins. Það veldur stíflu í þeim og síðan drepi og samfalli á æxlinu. Önnur meðferð kemur einnig til greina á stigi IV en árangur er takmarkaður. Þar má helst nefna (5,8,23): Geislameðferð: Oft fæst góð líkn með geislameðferð, ekki síst á meinvörp í heila, beinum og lungum. Engu að síður er nýrnafrumukrabbamein ekki geislanæmt æxli. Hormónameðferð: Ymiss konar hormón hafa verið reynd en prógesterón hefur reynst einna best. Þessi nreðferð hefur lítið verið notuð síðustu ár enda LÆKNANEMINN 1 1994 47. árg.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182

x

Læknaneminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknaneminn
https://timarit.is/publication/1885

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.