Læknaneminn - 01.04.1994, Page 67

brengluðu skyni (allodynia'). Ef
um taugaskemmd er að ræða getur
lítil snerting eða stroka valdið svo
sárum verkað sjúklingurþolirvart
að hafa föt eða sæng yfir svæðinu.
Sígild dæmi um svona verk eru
samfelldir eða slitróttir verkir í
kjölfarmeina í brjóstvegg sem vaxa
inn í eina eða fleiri mænutaugar.
Einnig grindarverkir í langt
gengnum leghálskrabba þar sem
æxlið þrýstir á og vex inn í tauga-
og æðakraðak grindarinnar.
Mikilvægt er að skoða sjúklinga
vel með tilliti til taugaskemmda
því venjuleg verkjalyfjameðferð
með morfínlyfjum og
bólgueyðandi gigtarlyfjum dugar
oft lítt eða ekki á verkinn. Geta þá
geðdeyfðarlyf orðið kjörlyf ef um
samfelldan verk er að ræða, einkum
þau sem verka fyrir tilstilli
serótóníns. Dæmi um slík lyf eru
þríkringd þunglyndislyf eins og til
dæmis amitryptilín eða imipramin.
Krampalyf eins og carbamazepín
(T egretol®) eða valpróat (Orfiril®)
geta einnig komið að notum en þá
fyrst og fremst ef um er að ræða
stingverki eða aðra taugaverki sem
ekki eru samfelldir. Ein skýring á
slíkum verkjum getur verið
skyndilosun verkjapúlsa
annaðhvort í úttauga- eða
miðtaugakerfi líkt og krampastaður
í heila kemur af stað
krampauppspretta. Einnig getur
verið unnt að brúka staðdeyfilyf
(búpívakaín eða alkóhól) til þess
að deyfa/drepa hina sjúku taug. Ef
staðdeyfing verkar vel og
sjúklingurinn er jafnframt á
rækilegum morfínskömmtum
fyrir, þá er mikilvægt að lækka
morfínskammtinn (til dæmis um
Tafla 18. Krabbaverkja samkcnni.
Verkjasamkenni í kjöifar ífarandi æxlisvaxtar
Höfuðverkur
Höfuðtaugaverkir
taugaverkur í tungu og koki (n. glossopharyngeus)
þrenndartaugarverkur (n. trigeminalis)
Meinvörp í kúpubotni
tóftarmein
hjáþykktarmein
miðgróparmein
okaugamein (foramen jugulare)
mænubrekkumein
fleygbeinsholumein
Æxlisvoxtur t uttaug
rifjataugarskemmd
önnur úttaugaskemmd
Æxlisvöxtur í flækju
hálsflækjuskemmd
handleggsflækjuskemmd
mjóbaks- og setflækjuskemmd
Æxlisvöxtur í taugarót
heilahimnumeinvörp
Æxlisvöxtur 1 spatium epidurale
bakverkur
þverskemmd á mænu
Verkjasamkenni í kjölfar krabbameinsmeöferöar
Lyfjameðferð
uttaugaskemmd
kríkarverkur
skingigtarverkir í kjölfar barkstera
drep i beini
höfuðverkur
eintaugaskemmd
Skurðaðgerð
verkur eftir að brjóstnám
verkur eftir eitiabrottnám á háisi
verkur eftir brjóstholssskurð
draugaverkir eftir stúfhogg
Geislameðferð (f.o.f. vegna bandvefsmyndunar)
geislaskemmd i handleggsflækju
geislaskemmd t mjóhryggs- og setflækju
mænuskemmd
(úttaugaskemmdir - sjaldgæfar)
Sýkingar
taugaskemmdaverkir í kjölfar herpessýkinga
þriðjung eða helming) í kjölfar Gleymiö ekki aö “góökynja verkir” geta veriö vondir, s.s. verkir
deyfmgarinnarþví hemjandi áhrif samfara hryggþófaskemmd og úrkölkuni________________________
' Allodynia er samsett latneskt orð af grískum stofni (akkoa = annar, ðcpvia = verkur) og mœttiþýða sem ofurverkur.
LÆKNANEMINN 1 1994 47. árg.
61