Læknaneminn


Læknaneminn - 01.04.1994, Blaðsíða 70

Læknaneminn - 01.04.1994, Blaðsíða 70
verkjayf og þá fyrst og fremst gegn verkjum hjá sjúklingum með beinameinvörp frá krabbameini í blöðruhálskirtli (61). Þessi meðferð erákaflega dýrog verkar einungis hjá hluta sjúklinga. Það er því mikilvægt að vanda ábendingar'. Aukinn þrýstingur í höfði Enda þótt líkur á lækningu margra krabbameina hafi lítið batnað á undanfömum árum lifa sjúklingar lengur með sjúkdóminn en áður (62, 63). Þetta hefur haft í förmeð sérbreytt sjúkdómsmynstur. Til dæmis em heilameinvörp frá lungnakrabbameinum nú mun algengari en áður. Því lengur sem sjúklingar lifa, þeim mun meiri líkur eru á því að slík meinvörp nái að vaxa fram. Þótt heilaæxli (þ.e.a.s. æxli sem eiga uppruna sinn í heilavef) séu hlutfallslega algeng hér á landi, þá em meinvörp algengustu heilaæxlin hér sem annars staðar á Vesturlöndum. Verkurinn stafar oftast frá verkjaviðtækjum í basti eða beinhimnu og ertingu verkjaviðtækja í æðurn og taugum. Velgja og uppköst eru algeng, sérlega að morgni og fyrri hluta dags. Meðferð. Byrjið með því að gefa dexametasón (Decadron®) eða betametasón (Betapred®) 12-16 mg á sólarhring. Mikilvægt er að hafa í huga aukaverkanir barkstera, svo sem svefnleysi, og gefa því síðasta skammtinn ekki síðar en um kaffileytið. Enn fremur að gefa langverkandi diazepoxið (t.d. diazepam 5-10 mg) jafnvel í bland við phenthiazinsamband (t.d. prometasín (Phenergan®) 25-50 mg) fyrirbyggjandi að kveldi til þess að draga úr óþarfa vökum. Ef velgja og uppköst eru áberandi einkenni er ráð þegar í upphafi að gefa með sterunum breiðverkandi velgjuvamarlyf svo sem prómetasín (Phenergan®) 25 mg x 1-3. Ef höfuðverkur heldur áfram þrátt fyrir ofangreinda meðferð, er oftast nægilegt að bæta við veiku morfrnlyfi svo sem kódeíni 25-50 mg x 4-6 eða þá paracetamol/kódeín blöndu (Parkodin®, Parkodin forte®, Panocod® töflur eða klysma) og gefa þá tvö stk. x 4-6. Bólgueyðandi gigtarlyf þjóna þó að jafnaði takmörkuðum tilgangi gegn verkjum af völdum heilameinvarpa, enda koma sterar að mestu í stað þeirra hvað varðar prostaglandin- hluta verkjarins. Æxlisvöxtur í heilahimnur Slíkum meinvörpum er líkt farið og meinvörpum í heila, þeim fer ljölgandi í kj ölfar þess að sjúklingamir lifa nú lengur en áður. Oft er um fleiri en eina meinvarpsskellu að ræða og slíkt getur leitt til afar flókinnar einkennamyndar sem gerir það að verkum að meinvörp í heilahimnum greinast oft seint, auk þess sem einkennin láta illa undan meðferð. Verkimir eru oftast blandverkir. Meðferð. Morfín um munn er kjörmeðferð til að byrja með og í hækkandi skömmtum ef með þarf. Láti verkurinn ekki vel undan þegar í upphafi, ber að bæta snarlega við þríkringdu verkjalyfí svo og barksterum í rækilegum skömmtum (sjá meðferð taugaverkja hér aðframan). Taugaskemmdaverkir af ofangreindum toga eru oft erfíðir viðureignar og þess vegna verður stundum að grípa fljótlega til hryggjardeyfingar með búpívakaíni í háurn skömmtum. Þess konar meðferð á samt að vera þrautalendi ng vegna umfangs og þungra hjáverkana (m.a. lömun) (sjá kafla um hryggjarleggi hér að framan). Verkir af völdum "paraneoplastískra" taugaskemmda getur að mörgu leyti svipað til ofangreindra verkja en einnig "venjulegra" taugaverkja. Meðferð svipar til meðferðar annarra taugaverkja nema hvað barksterar í háum skömmtum koma oftar vel að notum. Lifrarverkir Krabbamein upprunnin í lifur eru sjaldgæf hér á landi en lifrarmeinvörp eru algeng og jafnframt einkenni frá þeim þegar um langt gengin krabbamein erað ræða. Þrýstingsverkurhægramegin í ofanverðum kviði ásamt tilfínningu um stöðuga kviðfylli og axlarverkur eru algeng einkenni og stafa frá spennu í lifrarhýði svo og togi í upphengjum lifrarinnar. Blæðing sem verður í æxli í eða við lifrarhýði getur valdið skyndilegum bráðaverk í efri hluta kviðarhols sem líkist gallsteinakasti, vélindakrampa eða hjartaverk. Vemleg lifrarstækkun getur leitt til þess að mjög sé að maganum þrengt og í kjölfarið fylgja einkenni sem stafa frá litlum maga (kviðfylliskennd): snemmsedda, fyllitilfmning og verkur í efri hluta ' Svipuð skilaboð úrsama ráðuneyti. 64 LÆKNANEMINN 1 1994 47. árg.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182

x

Læknaneminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknaneminn
https://timarit.is/publication/1885

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.