Skírnir - 01.01.1943, Side 109
Skírnir
Sögulegar samstæður
107
Hann hefir því hlotið að reisa þessa sannfæringu á ein-
hverju, og það er auðgert að sýna, hvað það hefir 'verið.
Landstjórinn hefir áreiðanlega ekki, frekar en Kauf-
mann sendiherra, sem sama hefir ranglega verið haldið
um, haft neitt eldra leynilegt erindisbréf í höndum, eins
og Svíar staðhæfðu. Allt, sem lá fyrir um það efni, mun
vera ummæli Friðriks VI. frá 1813, þar sem hann kvaðst
vona, að Norðmenn muni ekki fallast á, að Þrándheims-
amt verði látið af höndum, svo sem þá hafði komið til tals.
Þetta var reyndar nokkur vísbending fyrir Kristján Frið-
rik. Sömu ástæður, sem ráða því, að álíta verður að Frið-
rik VI. hafi í rauninni látið sér vel líka óhlýðni landstjór-
ans, hljóta enn fremur að leiða af sér þá ályktun, að
Kristjáni Friðriki hafi verið það fullljóst. Sérstaklega
hlýtur hann, eftir að hann fékk bréfið frá 21. marz, sem
drepið var á áðan, að hafa haft fulla ástæðu til að ætla, að
hvernig sem Friðrik VI. kunni að líta á fyrirætlanir hans
um að koma fram sjálfstæði Noregs, hljóti skipanir þær,
sem hann fékk síðar, bæði að efni og orðfæri til að vera
kúgaðar út af stjórninni, svo að þær lýsi ekki raunveru-
legum vilja hennar, frekar en ýmsar yfirlýsingar dönsku
stjórnarinnar, sem gefnar hafa verið út eftir 9. apríl 1940.
Hins vegar mun hann vafalaust hafa litið svo á, að vilja
konungs væri að finna í bréfinu frá 21. marz, og þegar til
kastanna kom, fór landstjórinn þá leið, sem konungur þar
hafði bent á.
Þetta eru vitanlega ekki óhrekjandi sannanir, heldur
sennilegar hugleiðingar einar. En orðsending utanríkis-
ráðuneytisins danska, sem afhent var Tawast barúni í
september 1814, segir meðal annars, að þeir dönsku em-
bættismenn, sem neituðu að slíta sambandi sínu við Krist-
ján Friðrik, hafi borið því við, að þeir hafi óhlýðnazt skip-
un konungs, af því að þeir hafi haldið, að þeir væru að
gera honum til geðs með því, og var Rosenkrantz utan-
ríkisráðherra auðvitað neyddur til þess að segja, að þetta
væri algerlega rangt og hlyti að auka sekt þeirra. En úr
því embaéttismennirnir hafa þótzt fara að vilja konungs,