Skírnir - 01.01.1943, Page 111
Agnar Kl. Jónsson
Ræðismenn
Þegar sú breyting var gerð á gæzlu íslenzkra utanríkis-
mála vorið 1940, að ísland skyldi taka utanríkismálin í
sínar eigin hendur, var stofnuð hin fyrsta íslenzka ræðis-
mannsskrifstofa, aðalræðismannsskrifstofan í New York.
Síðan hafa verið stofnaðar nokkrar ræðismanna- og vara-
ræðismannaskrifstofur í Bretlandi og Bandaríkjunum, og
enn stendur til, að fjölgað verði slíkum skrifstofum, að
minnsta kosti eftir að heimsstyrjöldinni er lokið.
Enda þótt margir Islendingar hafi áður haft nokkur
not danskra ræðismannsskrifstofa og allmargar þjóðir
hafi haft og hafi ræðismenn hér á landi, mun þó flestum
nokkuð óljóst, hver störf ræðismanna eru í raun og veru.
Þar sem ríkisstjórn íslands hefir nú stofnað til slíkra
skrifstofa erlendis og það hefir komið í ljós, að íslending-
ar færa sér nú meira í nyt þá aðstoð, sem þeim er ætlað
að láta í té, en áður, þykir eigi úr vegi að SKýra stuttlega
frá þeim reglum, sem gilda að þjóðarétti um réttindi og
skyldur ræðismanna, svo og lýsa nokkuð helztu störfum
þeirra.
I.
Það var eigi fyrr en á síðari hluta miðalda, að farið
var að nota ræðismenn eða konsúla, eins og þeir eru
nefndir í daglegu tali. Eins og kunnugt er, óx verzlun og
viðskipti mjög við Miðjarðarhafið eftir rót það, sem á
komst upp úr krossferðunum. Erlendir kaupmenn í borg-
um Miðjarðarhafslandanna, Ítalíu, Frakklandi og Spáni,
áttu stundum í deilum sín á milli út af viðskiptum sínum,
og völdu þeir þá oft og tíðum menn úr hópi landa sinna