Skírnir - 01.01.1859, Page 80

82
FIiÉTTIK.
Pj^ðverjaland.
sííari tímum gjört ýmsa samnínga vib smáríkin á ftalíu, einkum
Parma, Toskana og Módena, og hefir |iaí> öil ríki |iessi í vasa sínum;
Austri íki hefir mefcal annars tekizt ]iá skyldu á hendr, ehr réttara
sagt áskilih sér þann rétt. aS mega fara meb her manns inn í lönd
þessi, ef þar bryddir á upphlaupi, til ah skakka leikinn milli kon-
únga og þegna. Eigi verbr annaíi sagt, en aí) Austrriki ráíii nú í
raun réttri mestu á Ítalíu bœbi af erlendum og innlendum höfb-
ngjum ; Ferdínandr konúngr á Púli er hinn mesti vin Austrrikis-
manna og fer gjarna ab rábum þeirra; páfi ab Rómi leitar libs og
trausts hjá Austrríkismönnum i öllum vandræbum sínum ; hann ])iggr
libveizlu þeirra ár hvert, og getr lika vel þegib hana, því Austrríki
er kaþólskt meginríki og því hib traustasta forvigi kaþólskunnar
sunnan til á þjóbverjalandi gegn Sibbetríngum , svo og gegn grisk-
kaþólskum mönnum norbr á Itússlandi og Múmebingum ab austan.
Svo er og Austrríki næst vib höndina, og þab má meb sanni segja,
ab stjórnendrnir á Ítalíu þurfi eigi annab en rétta til hendinni, og
þá megu þeir eiga þab víst, ab þeir finna Austrrikismenn vígbúna
til libveizlu víb þá. I öllum löndum Austrríkis keisara búa rúmlega
40 miljónir manna, og eru í minnsta lagi 26 miljónir þeirra páfa
trúar, 6 miljónir kaþólskir ab grískum sib, og rúmar 3 miljónir
manna, er fylgja lúterskum eba kalvínskum sib ; abrir játa ýmsa abra
trúarsibu. Eptir kynferbi ebr þjóberni skiptast Austrríkismenn á þá
leib: þýbverskir menn ab ætt eru tæpar 8 miljónir; slafneskir eru
nálega 15 miljónir; rúmverskir eru 8 miljónir abtölu; þeirra manna
eru 5^ miljónir valskir og ítalskir ab ætt, en hinir eru rúmneskir,
þab er rómverskr kynblendíngr.
Austrríkismenn hafa mikil ríkisgjöld og þúnga þegnskyldu, sem
og náttúrlegt er, eptir stjórnarhætti þar í landi, eptir landslagi og
afstöbu landsins. Öllu er haldib saman meb hervaldi og embætta-
valdi, sem ábr er sagt; Austrríkis keisari vill rába og ræbr líka
mestu á Ítalíu, og kostar mikinn her manna, er hann hefir vib
höndina, til þess ab sefa jafnskjótt hverja uppreistartilraun, er gjör
kynni ab verba subr á Ítalíu. Lönd Austrríkis keisara eru víblend,
en óvíba gegnumskorin af skipgengum ám, hvergi vogskorin af
víkum né umflotin af sjó, nema kríngum Feneyjarbotna, heldr liggja
þau saman vib lönd annarra þjóba og blasa vib hermönnum þeirra.