Skírnir - 01.01.1872, Síða 41
FRAKKLAND.
41
annað elskaS en skemmtanirnar og boriS lotningu fyrir völdunum
einum. I staS ávaxta af kostgæfni og alvarlegri iSkun vísinda
og mennta, hefir sprottiS upp hjá oss urmull rita, þar sem allt
er ijettvægt og lauslega eSa illa hugsaS, en vjer höfum vart sjeS
eitt einasta snilldarverk. Yjer höfum talaS fyrr en vjer höfum
hugsaS, metiS yfirborS hlutanna meir en hiS innra eSli þeirra,
og iastaS góSar kenningar og góS verk, aS vjer eigi þyrftum aS
dást aS slíku, hlýSa eSa trúa. Lyginni höfum vjer eigi aS eins fengiS
bólfestu hjá oss, en vjer höfum reist henni skóla. Slikt höfum
vjer leikiS og svo er af oss sagan segjandi, eSa því þegnfjelagi,
sem vjer erum í staddir. Ættum vjer þá ekki aS kannast viS
meS sjálfum oss, aS vjer — þrátt fyrir hreysti og hugrekki þeirra
manna, er barizt hafa og falliS — aS vjer vorum yfirunnir löngu
áSur, en oss har aS Sedan“. SíSan vjek ráSherrann máli sínu aS
því, er Frakkland ætti enn úrkosta til frelsis og viSreisnar, og
sagSi, aS menn þyrftu alls ekki aS láta sjer hugfallast, því höl
landsins og óhöpp gætu snúizt því til beztu hamingju. „Vjer
verSum fyrst og fremst aS keppa til þess sigurs, er meS andleg-
um vopnum verSur unninn, sigurs á oss sjálfum. þaS sem vjer
höfum veriS, getum vjer orSiS enn aS nýju, og þaS her oss enn
aS verSa. Saga hinna síSustu Qögra mánaSa sýnir, aS þetta er
oss á sjálfs valdi. Fyrir fjórum mánuSum mútti þykja, sem vjer
ættum þaS eitt eptir, aS falla viS góSan orSstír, en GuSi sje lof,
aS nú er oss annaS og meira fyrir lagt, þaS aS endurfæSast, þaS
aS kenna þjóS vorri aS neyta skynsemi sinnar og temja sjer eljun
og ráSvendi“. Slíkt er aS vísu vel mælt og hlýtur aS gera áhrif
á hugi þeirra, er á blýSa eSa lesa, en þó orSin sje til alls fyrst,
þá er þó allt eptir, unz menn hafa komiS einhverju fram af því,
sem taliS er nauSsynlegast til umbótanna. Jules Simon er einn af
þjóSvaldssinnum, og einn hinn einbeittasti. Hann er sá eini, sem er
eptir í ráSaneyti Thiers af þeim, er tóku stjórntaumana 4. sept.
1870. þeir voru allir miklir málsnillingar, og slíkum mönnum er
þaS auSgefiS aS tendra funa í björtum landa sinna; því þaS er
satt, sem þýzkur maSur sagSi í fyrra í riti um Frakka, aS þeir
„hefSu nógan eld í æSum sjer , en þá vantaSi stál“. ViS þetta
kernur og frakkneskur maSur, E. Caro, er hefir ritaS um „þjóS-