Skírnir - 01.01.1872, Qupperneq 103

Þýzkaland.
103
staBar nerna og sagöi af sjer.1 Slíkt mundi ekki góðu gegna; en
á8ur voru þeir farnir ena sömu lei8: Izenpliz greifi (fyrir verzl-
unarmálum) og dómsmálaráSherrann, von der Lippe (greifi). þessir
þrír menn höföu ávallt komift fram sem sann-nefndir prússneskir
ráSherrar — kristilegir, konungdyggir og aBlinum trúlega sinnandi
— og höfSu opt gengiÖ vel fram með Bismarck gegn frekju og
frelsiskappi hinna flokkanna á þinginu. Nú var þá „öldin önnur“,
og mörgum „hægra megin“ og í miSflokki þingsins þótti nú mál
komiS handa aS hefja. Hjer drógust fleiri flokkar saman til fylgd-
ar: apturhalds- eSa íhalds-menn, hinn prótestantiski kirkjuflokkur,
Póllendingar og kaþólski flokkurinn. 2 Bardaginn varS bæSi harö-
*; Sama (laginn og M. fór frá, gerði Bismarck þingmönnum veizlu , og á
að hafa sagt við Lasker feinn af þjóðernis- og frelsisflokkinum»): >nú
höfum við loks komið Múhler af okkur» , en rjett á cptir svo allir
heyrðu (með embættislegum svip og framburði): .hans excellense
kirkjuráðherrann hetir i dag sagt af sjer embættinu..
') þessi flokkur fann eigi sízf, hvaðan veðrið stóð á. Bismarck hafði
áður látið leggja >hina kaþólsku deild. nitiur í stjórn kirkjumálanna,
og nú var þar öllu slegið saman. Stjórnin hafði og tekið að sjer má,
þeirra manna, sem kaþólskir biskupar höfðu sett af emhætti eða látið
sæta .skriptum. (excommunicatiori) fyrir mótstöðu gegn hinni nýju
kenningu frá Rómi; og nú komu þessi nýmæli: auðsjaanlegur múr-
brjótur gegn kastala hinnar heilögu kaþólsku kirkju! það var líka satt,
að Bismarck vildi reisa hjer skorður við ráðríki og yíirgangi kaþólskra
yfirklerka og .kenna þeim hófið. andspænis rikinu og að þyrma þegn-
legum rjetlindum manna. En það var og fleira, sem gerði hann harð-
skeyttan í málinu. Hinir fyrri liðar hans I ráðaneylinu og á þinginu
voru orðnir þungir í vikum, gerðu stjórnina óvinsæla og bökuðu henni
ýmsar þrautir; jungherrunum hafði vaxið dramb eptir afreksverkin i
striðinu — og eigi trútt um öfund við hann í þeirra flokki. Honum
höfðu komið njósnir um frá hirðinni, að sumir reyndu til að komast 1
milli hans og keisarans, og um tima höfðu menn það til marks um
fáleika með þeim, að Bismarck bar ýms forföll fyrir, eða lasleik, þegar
honum var boðið til veiða eða hátíðarhalda við hirðina. Bismarck
vissi vel, a'b fortölurnar mundu eigi fá svo á kcisarann, aí> hann ætti
hjer neitt í húfi, en nú vildi hann sýna hinum, aí> hann ætti sjer nógan
liSskost á þinginu málinu til sigurs, þó þeir brygSist. Til þeirra voru
og þau or% hans mælt á rikisþinginu, er mörgum uröu aS hneyxli: