Skírnir - 01.01.1872, Qupperneq 133

TYRKJAYE-LBI
133
og högum annara ríkja. Honum er þaö eignab sjerílagi, aS sold-
án hefir fariS aS taka í taumana í enum fjarlægari skattlöndum
og takmarka forræSi — eSa rjettara sjálfræði jarlanna (á Egipta-
landi og í Túnis) og hitt meS, aS hann reynir a8 gera sjer
Rússa holla. Hann á aS hafa sett herra síuum fyrir sjóúir, aS
Tyrkjum væri til einskis a8 bí8a eptir því, aS nýtt bandalag kæmi
upp aptur þeim í hag meS Frökkum og Englendingum, enda
mundi hvorumtveggju vera nú skákaS frá ráSum þar eystra.
Rúmenía. jarl landsins (Karl fursti frá Prússlandi) er einn
af þeim höfSingjum, sem hefir ónæSissamri stjórn a8 gegna. Næst-
um allt undanfariS ár hefir staBiS í peningaþrætum viS prúss-
neskan auSmann, er dr. Strousberg heitir. Hann er einn af mestu
peningamönnum Prússa og gengst fyrir ýmsum fyrirtækjum í borga
eSa Ianda þarfir (sbr. Skírni 1870 bls. 118), einkanlega járnbraut-
um, og er því kallaSur „járnbrautakonungurinn.11 J>ess þarf eigi
aS geta, aS flestir þeirra mannalíta helzt á gróSa sjálfra sín, gera
kaupin, sem þeir hafa vit til, og fara svo þaS sem komizt verS-
ur. Kaupin voru þau, aS hann áiti aS leggja járnvegi um 114
mílur fyrir 245 mill franka, en hafa ríkisábyrgS síSan um leigu-
gjaldiS (7V« af hundraSi). Hlutabrjefin runnu út og Strousberg
rakaSi saman peningunuro, en brautirnar urSu bonum þó útdrag-
samari, en hanu hafSi búizt viS , og fjeS var á þrotum þegar
hann átti næstum þriSja partinn eptir. Eigendur hlutabrjefanna
höfSu ginnzt á því, aS þaS voru kölluS rúmensk ríkisskuldabrjef,
en Strousberg hafSi líka ginnt umboSsmann stjórnarinnar til aS
gefa þeira þaS gildi meS áskript nafns síns. Eptir kaupmálanum
átti landiS eigi aS svara leigum fyr en brautirnar væru albúnar,
en nú vísaSi Strousberg eigendum hlutabrjefarína til stjórnarinnar.
J>ingiS þverneitaSi útsvarinu ogjarlinn staSfesti gjörSirþess. Strous-
berg þóttist haf'a lög aS mæla, úr því stjórnin hefSi eigi í tækan
tíma gert ógilda áskript umboSsmannsins, en hann (Strousberg) hafSi
meS sjer í fjelagi hertoga og greifa á Prússlandi og fleira stór-
menni, og var því hart og óvægilega eptir gengiS. Hann neitaSi
og aS halda verkinu áfram, en Bismarck á aS hafa gefiS stjórn-
inni í skyn, aS landiS ætti sjálfsforræSi sitt á hættu, ef þaS