Andvari - 01.01.1988, Qupperneq 69

ANDVARI
„ÉG MINNIST ÞVÍNÆR DAG HVERN BERNSKU MINNAR“
67
En hvað sem því leið, hélt annar straumur að líða hjá, ósýnilegur straumur
tímans — og tók til að hvata för sinni eftir því sem bernska og unglingsár fjar-
lægðust.
Ég mun hafa verið um fertugt, þegar hljóðlát spurning vakti mig og hélt fyrir
mér vöku lengi nætur:
„Hvernig stendur á því, að aldrei líður þér eins vel og þegar þú ert í námunda
við gróður, fugla og umfram allt læki og ár, straumvötn og stöðuvötn?"
„Ætli það sé ekki vegna þess, að bernskustöðvar mínar voru austanfjalls,“
svaraði ég.
„Af hverju ertu svona sólginn í að vera nálægt lækjum, ám og vötnum?
Vegna veiðidellu, eða hvað?“ var spurt.
„Ekki nema að nokkru leyti,“ svaraði ég. „Líkami minn er að mestu þjarft
vatn, sem er einn dásamlegasti hluti...“
„Hluti hvers?“ var spurt.
„Sköpunarverksins," svaraði ég og snaraðist fram úr rúminu, leit til stjarna,
fór síðan að lesa í bók til þess að losna við fleiri spurningar.
„Vatn,“ sagði ég við sjálfan mig, „vatn og vötn, lindir, uppsprettur, lækir
smáir sem stórir, ár, fljót og elfur — öll þessi orð geta í senn fallið að látlausri
mynd og verið tákn, jafnvel svo víðfeðm, að þau hafi boðskap að flytja.“
Upp úr þessu fóru lækirnir á Litla-Hálsi og Torfastöðum að smeygja sér inn í
verk mín ásamt fljótum og vötnum austanfjalls.
En um það er þarflaust að fjölyrða.
Hugfró og styrkur
Þegar Ólafur Jóhann hafði á þennan hátt minnst bernsku sinnar, svo að fremur
hktist smásögu enfrásögn í viðtali, var hann spurður um bókakost á æskuheimili
sínu og hvort skáldskapur hefði verið þar í heiðri hafður.
Bókakostur foreldra minna var þónokkur á þeirrar tíðar vísu, en þætti nú á
dögum harla fábreyttur. Foreldrar mínir höfðu skáldskap ekki aðeins í heiðri,
heldur veitti hann þeim hugfró og styrk í harðri lífsbaráttu.
Móðir mín hét Ingibjörg Þóra Jónsdóttir, Matthíassonar og var breiðfirskrar
°g sunnlenskrar ættar. Hún ólst að verulegu leyti upp á miklu menningar-
heimili, hjá frænda sínum séra Jens Pálssyni og Guðrúnu Pétursdóttur konu
hans, fyrst á Útskálum á Reykjanesi, en síðar á Görðum í Garðahverfi. Auk
þess hafði hún verið tíður gestur á öðru menningarheimili, þegar hún var
vetrarlangt í Reykjavík að læra fatasaum. Petta var heimili Stefaníu frænku
hennar Guðmundsdóttur og Borgþórs Jósefssonar, barna þeirra hjóna og móð-
ursystur hennar, Solveigar Guðlaugsdóttur, sem var fóstra Stefaníu.
Enn í dag undrast ég, hvílík kynstur ljóða og laga móðir mín kunni. Hún
hafði yndi af söng, enda hafði söngur verið iðkaður á heimili séra Jens og Guð-