Andvari - 01.01.1988, Síða 125

ANDVARI
HJÁLMAR 1 BÓLU OG RÓMANTÍKIN
123
listamannsins. Sömuleiðis þyrfti að skoða kveðskap hans með tilliti til ein-
staklingshyggjunnar sem mótar allan kveðskap rómantíkurinnar, hvort held-
ur skáldin yrkja um náttúruna, ástina eða mannlífið almennt. Slík athugun
gæti leitt margt athyglisvert í ljós, ekki síst þegar haft er í huga að Hjálmar var
býsna sérstæður maður sem batt bagga sína tæpast sömu hnútum og sam-
ferðamennirnir. Um leið vitna mörg kvæði Hjálmars um glímu hans við þau
framandi öfl sem hann taldi sig ofurseldan.
Nú mun það vart hafa verið meginmarkmið Eysteins Sigurðssonar með
bók sinni að sýna fram á tengsl Hjálmars við rómantíkina. Hann er fyrst og
fremst að gefa almennt yfirlit yfir ævi skáldsins og verk. Af þessum sökum er
ef til vill ekki hægt að krefjast þess af honum að hann leggist djúpt í að
rannsaka allt það sem gæti bendlað Hjálmar við hugmyndastefnur samtím-
ans. Texti Eysteins mætti hins vegar víða vera fyllri en hann er. Þannig vekur
hann oft spurningar sem gott hefði verið að fá svör við og raunar hefði mátt
vænta að yrði að einhverju leyti svarað í jafn viðamiklu riti og bók Eysteins
er. Um þetta má nefna eitt dæmi. Eysteinn bendir á það hvað eftir annað að
Hjálmar noti lítið af samlíkingum, sérstaklega í rímnakveðskapnum. Þetta er
um margt fróðleg ábending, einkum og sér í lagi ef leitast er við að skoða
Hjálmar í Ijósi rómantíkurinnar, en rómantísku skáldin voru einmitt fremur
spör á samlíkingar. Ábending Eysteins geldur þess hins vegar að ekkert er
unnið úr henni. Hér hefði verið eðlilegt að spyrja hvort notkun Hjálmars á
samlíkingum sé minni en annarra rímnaskálda 19. aldar og hvort greina megi
einhverja þróun í notkuninni eftir aldri kvæðanna.
Rannsóknir á atriðum á borð við þetta hljóta að lyktum að verða megin-
forsendur skynsamlegra ályktana um stöðu Hjálmars sem skálds. Þannig ættu
áhugamenn um kveðskap hans enn um sinn að hafa nokkuð að starfa. í því
sambandi hljóta menn eðlilega að taka mið af viðleitni Eysteins Sigurðssonar
til að skoða Hjálmar frá nýju sjónarhorni. Hitt er svo annað mál að varhuga-
vert getur verið að leita eftir einhvers konar alhæfingu eða að skipa skáldinu á
ákveðinn bás. Öll skáld sem standa undir nafni eru í senn margbreytileg og
einstæð.