Eimreiðin - 01.07.1950, Blaðsíða 55

EIMREIÐIN KITIIÖFUNDUKINN JUIIAN FALKBERGET
207
Lífsskoðun Falkbergets er einnig Ijósu letri skráð á spjöld
þessarar skáldsögu. Hún er lofsöngur lieiðvirðs starfs og frið-
sanilegrar iðju og á sér djúpar rætur í kristilegu viðhorfi liöf-
'mdarins. Á það lagði prófessor Fredrik Paasclie álierzluna í
dómi sínum um sagnabálkinn: „Hér sem annarstaðar í mann-
lýsingum Falkbergets — allt frá fyrslu bók lians, Naar livskvelden
kjem — eru það völd hatursins og befndarinnar, drambsins og
eigingirninnar, sem verða að sigrast, áður en sálin frelsast og
stefnir að réttu marki“.
En óliætt mun mega fullyrða, að þessi fjölbreytti og voldugi
sagnabálkur Falkbergets verðskuldi í norskum nútíðarbókmennt-
Uln sambærilegan sess við snilldarverk eins og Kristin Lavrans-
datter eftir Sigrid Undset og Juvikfolke eftir Olav Duun. (Sbr.
grein mína „Sagnaskáldið Olav Duun sextugur“, Eimrei&in,
janúar—marz 1937, bls. 55—64).
Ljarri fór samt, að Falkberget léti þar við lenda. Stuttu eftir
síðasta bindið af Christianus Sextus kom út, var bann farinn
að vinna að öðru bókmenntalegu stórvirki. Fórust lionum þannig
°rð um það í bréfi til liöfundar þessarar greinar (dags. 17. ágúst
^37) ; „Ég er nij byrjaður á stórri, sögulegri skáldsögu um
niálmbræðsluofnana á tímabilinu 1660 og lengra fram, en það
' erður umfangsmikið verk, sem tekur að miwnsta kosti tvö ár“.
Áð’ur en skáldið fengið lokið við fyrsta bindi þessa nýja önd-
'egisverks síns, skall beimsstyrjöldin síðari á og Þjóðverjar
reðust inn í Noreg. Bauð skáldið sig Jiegar fram til lierþjónustu,
en l'á gerðist sá atburður, sem gerbreytti áætlunum lians. Kona
jniar lians, Jolians Nygaardsvold forsætisráðlierra, leitaði liælis
'Ja Jieim Falkberget-lijónum í Rugeldalen, en forsætisráðlierra-
111 matti að sjálfsögðu með engu móti lenda í liöndum óvin-
j1UlJ. Larð það Jiví að ráði, að Falkberget kæmi benni og syni
^eniiar undan til Svíþjóðar, ásamt konu sinni, dætruin og dóttur-
p Ur' ^?ar sú erfiða bættuför farin að næturlagi, og hefur
Jerget lýst henni eftirminnilega í dagbók sinni, en heilu
f ® ^ðldnu komst flóttafólkið yfir landamærin. Dvaldi Falkberget
1 a ýmsum stöðum í Svíþjóð vorið og fram eftir sumrinu 1940.
a ‘,<u bann þar ótrauðlega rnáli Noregs víðsvegar í ræðu og riti
° Vtlnn áfram að liinni miklu sögulegu skáldsögu sinni, er bann