Eimreiðin - 01.07.1950, Blaðsíða 57

EIMREIÐIN kithöfundurinn juhan falkberget
209
kuldi ríkja einnig í hugum manna og hjörtum, því að hjátrú
°g harka eru einkenni aldarfarsins.
En öllu hinu ólíka fólki, sem liér kemur við sögu, er lýst
nieð fágætu innsæi og jafn ríkri samúð höfundarins. Og svo vel
l'efur liann lifað sig inn í tíðarandann, að víðtæk þjóðlífslýsingin
verður Ijóslifandi fyrir augum lesandans, enda liggja ítarlegar
°g umfangsmiklar lieimilda- og staðlegar rannsóknir að baki
þessa áhrifamikla sagnabálks. Hefur Einar Döhl rétt að mæla,
þegar hann segir í ævisögu sinni um skáldið, að Nattens bröd
se miklu meira en skáldsaga, að verkið megi stórum fremur
^koðast sem allt í senn: menningarsaga og þjóðlífslýsing, skáld-
saga og boðun.
Merkilegastar eru þó skáldsögur þessar fyrir lýsinguna á sögu-
Eetjunni, An-Magritt (Ö nnu Margréti), stúlkunni, sem ók málmi
<ið bræðsluofnunum og bognaði ekki í andstreyminu, en bauð
Eörðum örlögunum byrginn og gekk sigrandi af þeim hólmi,
stærri og göfugri, eins og gullið, sem skírist í deiglunni.
Rómantík Falkbergets og raunsæi renna á áhrifamikinn hátt
einn farveg í þessari skáldsögu, sem sumir norskir gagnrýn-
eudur telja mesta og bezta skáldverk hans og sameina í list-
1 u nasta beild alla lielztu ritböfundarliæfileika hans. Eitt er víst,
a með Önnu Margréti liefur bann skapað frábæra konulýsingu,
ynisra dómi liina ágætustu frá sinni hendi, og sumir gagn-
jHendur ganga enn lengra. Nils Hellesnes lektor fer um hana
t ssuin orðum í ritdómi sínum um heildarútgáfuna af skáldsög-
mii 0g smásögum Falkbergets (Syn og Segn, 3. hefti 1950, bls.
': «Með Önnu Margréti liefur Falkberget skapað fegurstu
°b mestu konulýsingu í norskum bókmenntum. Hún flytur nú-
j'ðarinannÍMum volduga stefnuskrá. Líf Önnu Margrétar er
as°ngur starfsviljans, fórnarlundarinnar og sannleikans“.
S þeir eru margir, lesendur Falkbergets, innan Noregs og
tau, sem bíða með óþreyju eftir framhaldinu af þessu mikla
smlldarverki lians.
En auk hinna mörgu skáldsagna sinna, sem eigi bafa þó allar
'erið taldar liér að framan, hefur Falkberget gefið út í bókar-
iii mörg merk söfn af ritgerðum sínum, blaðagreinum og
U ^mn, því að liann er eflirsóttur ræðumaður, andríkur og
lælskur í senn. Af þeim bókum hans má þessar nefna: Der
14