Eimreiðin - 01.07.1950, Blaðsíða 131

eimreiðin
RADDIR
283
"<> sjálfsögðu, eins og sjá má á
titlmum, orðabók fyrir nútídar-
ensku, og höfundur hennar ætlast
til, að hún fullnægi öllum allt upp
til háskólanáms í enskri tungu,
en hún er um sumt alveg frá-
brugðin öllum þeim orðabólcum,
sem áður hafa verið gerðar. Eins
og þær, skýrir hún orðin og orð-
tökín, en jafnframt er það mark-
mið hennar að kenna málið, og
hún gerir því alveg sama og kenn-
arinn, sýnir með dæmum, hvernig
nota beri orðið eða talsháttinn.
Þetta er svo merkileg og mikil
nýjung, að líklegt er að bókin
marki beinlínis tímamót í sögu
enskukennslunnar. Hún hlýtur
alveg óumflýjanlega að ryðja sér
til rúms í öllum þeim skólum, er
taka enskukennsluna alvarlega.
Þannig hygg ég að öruggt sé, að
islenzkir enslcukennarar muni
innan fárra ára fyrirskipa hana
nemendum sínum, þegar komið er
Vfir byrjunarstigið, eða eftir
tveggja vetra nám, ef ekki fyrr.
Ég vildi því mega benda mennta-
málastjórninni á að taka til al-
varlegrar íhugunar hvort eigi
mundi rétt að láta þýða og gefa
út á íslenzku „Introduction" þá,
sem er framan við bókina. Hún
er lykill að sjálfri orðabókinni,
en sá lykill kemur nemendum
ekki að hálfu gagni meðan hann
er á ensku. Þýðinguna þyrfti að
gera æfður kennari, því vel mætti
vera, að slíkum manni þætti henta
að auka við eða laga í hendi eftir
hæfi islenzkra nemenda.
Rétt er að geta þess, að í bók-
mni eru yfir fjórtán hundruð
myndir til skýringar orðum, en
að myndskýra orðin þannig er
stundum eina örugga leiðin til
að tryggja réttan skilning þeirra.
Það er vel farið, að Oxford-
orðabækurnar eru nú búnar að
ryðja sér svo til rúms hér á landi,
að nú er trauðlega spurt eftir
öðrum. Að því er enskuna snert-
ir, eru að vísu til aðrar bein-
línis ágætar orðabækur, t. d.
Cassell’s og Chambers’s, en Ox-
ford-orðabók er alveg öruggt að
sé góð, svo að þar frá er alls
engin undantekning, alveg sama
um hvaða mál er að ræða. Þannig
á t. d. Concise Oxford French(-
English) Dictionary, eftir Che-
valley, ekki sinn líka á meðal
bóka af svipaðri stærð, hún er al-
gerlega einstæð. Og mikil ger-
semi er The German(-English)
Pocket Dictionary, eftir Barker
og Homeyer. Latnesku og grísku
orðabækurnar eru alviðurkennd-
ar. Og ekki ættum við Islending-
ar að gleyma orðabók Guðbrands
Vigfússonar. Pétur Sigurðsson há-
skólaritari hefur ánægju af að
benda mönnum á, hvað Heusler
segir um hana: Das umfassendste,
semasiologisch beste und typo-
graphisch uniibertreffliche Wörter-
buch. Nú er, eins og menn vita,
fyrir atbeina alþingis bráðlega
von á nýrri, lagfærðri og aukinni
útgáfu af þeirri frægu bók. Mun
Sir William Craigie að öllum lík-
indum leggja síðustu hönd á liand-
rit sitt í vetur. Þá hefst nýr land-
námsþáttur í sögu íslenzkra bók-
mennta, þegar Clarendon Press
(Oxford University Press) gefur
út orðabók yfir íslenzkt nútiðar-
mál. En hvenær ætli að það verði?
Fyrir tuttugu og tveim árum var
þessa kostur gegn einhverju mjög