Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2011, Blaðsíða 27

XV VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
FYLGIRIT 66
E 29 Áhrif ökklateipinga á vöðvavirkni við innsnúningsálag
Hrefna Eyþórsdóttir', Ragnheiður Guðrún Magnúsdóttir2, Rúnar Pálmarsson2,
Tinna Rúnarsdóttir2, Kristín Briem3
'Landspítala, 2Sjúkraþjálf un íslands, 3Háskóla íslands
kbriem@hi.is
Inngangur: Ökklatognanir eru algengar í íþróttum og er hlutverk langa
dálklæga vöðva að auka starfrænan stöðugleika með því að takmarka
mnsnúning ökklaliðar. Fyrirbyggjandi teipingar með hvítu óteygjanlegu
íþróttateipi (WT) hafa verið notaðar til að varna innsnúningi í ökkla,
en kíesíóteip (KT) er teygjanlegt teip sem lítið hefur verið rannsakað.
Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna áhrif þessara teiptegunda á
virkni langa dálklæga vöðva við innsnúningsálag hjá íþróttamönnum
nteð starfrænt stöðuga og óstöðuga ökkla.
Efniviður og aðferðir: Fimmtíu og einn íþróttamaður gekkst undir
stöðugleikapróf fyrir báða ökkla og út frá niðurstöðunum voru
þeir með 15 stöðugustu og 15 óstöðugustu ökklana valdir til nánari
mælinga. Yfirborðsvöðvarafrit var tekið af langa dálklæga vöðva við
15° innsnúningsálag á jafnvægisbretti. Hver leikmaður var mældur
þrisvar sinnum; með hvítu óteygjanlegu íþróttateipi, kíesíóteipi og án
teips (NT). Vöðvavirkni hvers ástands var metin með ANOVA fyrir
endurteknar mælingar yfir fjóra 500 ms glugga eftir áreitið og milli
stöðugra og óstöðugra þátttakenda.
Niðurstöður: Marktækt meiri meðaltalsvirkni langa dálklæga vöðva
fannst þegar ökkli var teipaður með hvítu óteygjanlegu íþróttateipi
samanborið við að vera án teips. Hvorki mældust marktæk
áhrif kíesíóteips á meðaltals- né hámarksvöðvavirkni. Leikmenn
nteð starfrænt óstöðugan ökkla höfðu marktækt meiri meðaltals-
°g hámarksvöðvavirkni en leikmenn með stöðugan ökkla eftir
mnsnúningsálag. Hvorki stöðugleiki né ástand hafði marktæk áhrif á
lengd tíma frá áreiti að hámarksvöðvavirkni langa dálklæga vöðva.
Alyktanir: Hvítt óteygjanlegt íþróttateip getur aukið stöðugleika
um ökkla. Hlutverk kíesíóteips sem forvörn gegn ökklatognunum er
vafasamt, þar sem það virðist hvorki hafa áhrif til aukinnar vöðvavirkni
fuuga dálklæga vöðva né heldur geta veitt stuðning við ökklaliðinn.
E 30 Hlutabrottnám á nýra vegna nýrnafrumukrabbameins á íslandi
Elín Maríusdóttir5, Sverrir Harðarson2-5, Vigdís Pétursdóttir2, Eiríkur Jónsson1, Valur
ór Marteinsson4, Guðmundur V. Einarsson1, Tómas Guöbjartsson15
Tvagfæraskurðdeild , 2rannsóknastofu í meinafræði, 3skurðsviði Landspítala,
jorðungssjúkrahúsinu á Akureyri, 5læknadeild HÍ
erriariusdottir@gmail. com
Inngangur: Hlutabrottnám hefur löngum verið beitt við nýrnafru-
mukrabbamein í stöku nýra eða þegar nýrnastarfsemi er skert. í vaxandi
mæii hefur aðgerðin verið framkvæmd hjá sjúklingum með lítil æxli og
hafa rannsóknir sýnt að sjúklingum farnast betur en eftir hefðbundið
brottnám á öllu nýranu. Tilgangur þessarar afturskyggnu rannsóknar
Var að kanna ábendingar og árangur hlutabrottnáms hér á landi.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin tekur til sjúklinga sem gengust undir
hlutabrottnám vegna nýrnafrumukrabbameins 1991-2005 á íslandi.
h'pplýsingar fengust úr sjúkraskrám og voru tilfellin stiguð með TNM-
herfi, skráðir fylgikvillar og reiknaðar sjúkdómasértækar lífshorfur
(Kaplan-Meier). Miðgildi eftirfylgdar var 94 mánuðir.
Niðurstöður: Alls voru gerð 25 hlutabrottnám (aldur 60 ár, bil 33-80
ar' 20 karlar), eða 6% af 421 brottnámsaðgerðum við nýrnafrumukrab-
hameini á tímabilinu. í 18 (72%) tilfellum greindust sjúklinga fyrir
dlviljun. Algengasta ábending fyrir aðgerð var lítið æxli (<4 cm) hjá 40%
sjúklinga, 28% höfðu þekkta nýrnabilun og 24% stakt nýra. Meðalstærð
æxlanna var 3,6 cm og 84% sjúklinga voru á stigi I eða II. Meðalblæðing í
aðgerð var 926 ml (bil 0,1-5,4 L), en sex sjúklingar þurftu blóðgjöf vegna
blæðingar í aðgerð. Allir lifðu aðgerðina en fjórir (16%) fengu fylgikvilla
eftir aðgerð; blæðingu, þvagleka, ígerð í nýra, garnastíflu eða lungna-
bólgu. Tveir sjúklingar (8%) fengu staðbunda endurkomu og fóru í brot-
tnám á nýra. Eins og fimm ára lífshorfur voru 100% og 91%.
Ályktanir: Hlutfall sjúklinga sem gengust undir hlutabrottnám (6%) er
heldur lægra en erlendis en fer vaxandi. Árangur þessara aðgerða er
góður hér á landi, lífshorfur ágætar og staðbundin endurkoma krabba-
meins fátíð. Hafa verður þó í huga að flestir sjúklinganna höfðu lítil æxli
á lágum stigum og var því um valinn sjúklingahóp að ræða.
E 31 Bráður nýrnaskaði eftir kransæðahjáveituaðgerðir á íslandi
Sólveig Helgadóttir'4, Ólafur S. Indriðason2, Gísli Sigurðsson3-4, Martin I.
Sigurðsson4, Hannes Sigurjónsson4, Tómas Guöbjartsson14
'Hjarta- og lungnaskurðdeild, 2nýrnadeild, 3svæfinga- og gjörgæsludeild, 4hjarta- og
lungnaskurðdeild Landspítala
soh2@hi.is
Inngangur: Bráður nýmaskaði (BNS) er alvarlegur fylgikvilli hjarta-
aðgerða og áhættuþáttur fyrir lakari útkomu. Tilgangur rannsóknarinnar
var að kanna í fyrsta sinn tíðni bráðs nýrnaskaða í kjölfar hjartaaðgerða
á Landspítala, með hliðsjón af hinum alþjóðlega viðurkenndu RIFLE
skilmerkjum.
Efniviður og aðferðir: Aftursæ rannsókn er náði til sjúklinga sem
gengust undir kransæðaaðgerð á Landspítala 2002-2006. Farið var yfir
sjúkra- og svæfingarskrár og fjölbreytugreining nýtt til úrvinnslu gagna.
Niðurstöður: Af 720 sjúklingum greindust 112 (15,5%) með bráðan
nýrnaskaða; 70 féllu í RISK flokk, 22 í INJURY og 16 í FAILURE flokk. Af
þeim fengu 14 (12,5%) skilunarmeðferð í framhaldinu. Sjúklingar með
bráðan nýrnaskaða voru 3,9 árum eldri, með lægri gaukulsíunarhraða
(71 á móti 78 mL/mín/l,73m2, p<0,001) og útstreymisbrot (EF) (49 á
móti 53%, p=0,02) en hærra EuroSCORE (7,1 á móti 4,4, p<0,001), auk
þess sem fleiri féllu í NYHA flokk III-IV fyrir aðgerð. Háþrýstingur var
algengari í hópnum með bráðan nýrnaskaða (71% á móti 60%, p<0,001)
en ekki reyndist marktækur munur á öðrum þekktum áhættuþáttum
hjarta- og æðasjúkdóma, umfangi kransæðasjúkdóms eða hlutfalli
aðgerða á sláandi hjarta. í hópnum með bráðan nýmaskaða voru fleiri
bráðaaðgerðir (13% á móti 2%, p<0,001) og tími á hjarta- og lungnavél var
lengri (100 á móti 83 mín, p<0,001). Sjúklingar með bráðan nýrnaskaða
lágu átta dögum lengur á sjúkrahúsi og höfðu sexfalt hærri dánartíðni
<30 daga (11,1% á móti 1,8%, p<0,001). í fjölþáttagreiningu reyndust
bráðaaðgerð (OR 5,97), háþrýstingur (OR 1,78) og hátt EuroSCORE (OR
1,16) sjálfstæðir áhættuþættir fyrir bráðum nýrnaskaða.
Ályktanir: Samkvæmt RIFLE skilmerkjum hlutu tæplega 16% sjúklinga
bráðan nýrnaskaða eftir kransæðaaðgerð á Landspítala. Reyndist
sjúkrahúslega þeirra lengri og dánartíðni umtalsvert hærri sem er
sambærilegt við niðurstöður erlendra rannsókna. Sjúklingar sem fara
í bráðaaðgerð, hafa sögu um háþrýsting eða hátt EuroSCORE eru í
sérstakri áhættu að fá bráðan nýrnaskaða.
LÆKNAblaðið 2011/97 27