Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2011, Blaðsíða 56

XV VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
FYLGIRIT 66
E 122 Hjúkrun sjúklinga með langvinna lungnateppu. Innleiðing
líknarmeðferðar á sjúkradeild
Guðrún Jónsdóttir1, Helga Jónsdóttir1-2
'Landspítala, 2Háskóla íslands
gudrun@ítn.is
Inngangur: Nýlega útgefnar klírúskar leiðbeiningar um líknarmeðferð
á Landspítala gefa tilefni til að skoða hvernig hægt sé að bæta
þjónustu við sjúklinga með langvinna lungnateppu á sjúkradeild.
Markmiðið er að heilbrigðisstarfsfólk sem sinnir sjúklingum með
langvinna lungnateppu taki mið af hugmyndafræði líknarmeðferðar
en meginmarkmið hennar er að bæta lífsgæði sjúklinga og fjölskyldna
þeirra andspænis lífsógnandi sjúkdómi. Óvissulíkan Roland van
Linge gerir ráð fyrir að við innleiðingu þekkingar í klínískt starf þurfi
samþýðanleika milli nýjungar (líknarmeðferðar lungnasjúklinga) og
umhverfis eða núverandi starfshátta. Tilgangur þessarar rannsóknar er
að meta hindranir og greina árangursríkar leiðir fyrir innleiðinguna í
því augnamiði að stuðla að þessum samþýðanleika.
Efniviður og aðferðir: í þessu meistaraverkefni var beitt
fyrirbærafræðilegri nálgun. Tekin voru tvö rýnihópaviðtöl við
hjúkrunarfræðinga (n=8) sem starfa og hafa reynslu af hjúkrun
lungnasjúklinga á Landspítala. Rannsóknargögnin voru þemagreind.
Niðurstöður: Þemagreining sýndi að meginhindranir við innleiðingu
líknarmeðferðar eru hugtakaruglingur varðandi líknar- og
lífslokameðferð, að hjúkrunarfræðingar eru í baráttu eða ágreiningi
við aðrar heilbrigðisstéttir meðal annars lækna um að vinna eftir
hugmyndafræði líknarmeðferðar, auk þess sem óvissa um framgang
sjúkdóms getur hindrað ákvarðanatöku um meðferðina. Árangursríkar
leiðir til innleiðingar vörðuðu mikilvægi þess að vera samstíga
í þverfaglegri samvinnu um framkvæmd líknarmeðferðar og að
samræmingar í vinnubrögðum væri þörf.
Ályktanir: Enn er langt í land með að unnið verði eftir klínískum
leiðbeiningum um líknarmeðferð fyrir lungnasjúklinga. Innleiðing
leiðbeininganna þarfnast tíma og fjármuna og mögulega þarf að
aðlaga leiðbeiningarnar að sértækum þörfum sjúklinga með langvinna
lungnateppu.
E 123 Fjölskylduhjúkrunarmeðferð á lungnadeild
Bryndís S. Halldórsdóttir', Erla K. Svavarsdóttir13
'Göngudeild lungnasjúklinga Landspítala, 2Landspítala, 3hjúkrunarfræðideild HÍ
brynhall@landspitali. is
Inngangur: Sjúklingum með langvinna lungnateppu (LLT) fjölgar
þegar sjúklingum með aðra langvinna sjúkdóma fækkar. Gera má
ráð fyrir að um 12 þúsund íslendingar hafi langvinna lungnateppu
á 11-IV stigi samkvæmt stigun GOLD. Álag á fjölskyldur vegna
langvinnra sjúkdóma er mikið og fer vaxandi, meðal annars tengt
breytingum í heilbrigðiskerfinu. Mikilvægt er að hjúkrunarfræðingar
byggi hjúkrunarmeðferðir á gagnreyndum aðferðum. Veturinn 2008-
2009 var gerð rannsókn á lungnadeild sem hluti af meistargráðu í
hjúkrun. Tilgangur rannsóknarinnar var að meta ávinning af stuttum
fjölskyldumeðferðarsamræðum
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin byggir á hugmyndafræði
Calgary fjölskyldumats- og meðferðarlíkananna og felst í stuttum
meðferðarsamræðum við einn fjölskyldumeðlim sjúklings með
langvinna lungnateppu við innlögn á lungnadeild. Rannsóknin
var megindleg hjúkrunarmeðferðarrannsókn með hálfstöðluðu
tilraunasniði. Þátttakendur voru fjölskyldumeðlimir sjúklinga með
langvinna lungnateppu á lungnadeild, valið í tímaröð í samanburðarhóp
fyrst (15 n), síðar í tilraunahóp (15 n) (N=30). Makar og böm sjúklinga
voru 80% þátttakenda, 67% voru eldri en 50 ára og 73% voru konur.
Mælitæki vom þrír spurningalistar, bakgrunnsþættir, fjölskylduvirkni
og upplifaður stuðningur. Með SPSS tölfræðiforritnu fékkst lýsandi
tölfræði,T-próf og fylgni.
Niðurstöður: Styður stefnutilgátu rannsóknarinnar. Rannsóknarhópur
meðalskor =3,31; Std =1,030 og tilraunahópur meðalskor =2,60;
Std =1,140 (*p=0,045). Meginniðurstaða er að fjölskyldumeðlimir
lungnasjúklinga á lungnadeild upplifa marktækt meiri stuðning eftir
stuttar meðferðarsamræður við hjúkrunarfræðing en þeir sem fá
hefðbundna hjúkrun á lungnadeiid.
Ályktanir: Niðurstöður rannsóknarinnar eru skýr vísbending um
að með stuttum fjölskyldumeðferðarsamræðum má bæta líðan
fjölskyldumeðlima sjúklinga með langvinna lungnateppu og auka gæði
hjúkrunarþjónustu.
E 124 Þættir sem hafa áhrif á mæði hjá sjúklingum með langvinna
lungnateppu
Elfa Dröfn Ingólfsdóttir1-2, Guðbjörg Pétursdóttir', Marta Guðjónsdóttir1-2'3
'Reykjalundi endurhæfingarmiðstöð SÍBS, 2læknadeild, 3Lífeðlisfræðistofnun HÍ
elfa.ingolfs@gmail.com
Inngangur: Óeðlilega mikil mæði er aigengt og fiókið einkenni hjá
sjúklingum með langvinna lungnateppu (LLT). Mikilvægt er að
skilgreina og afmarka betur hvaða þættir það eru sem skýra helst
upplifun sjúklinga á mæðinni.
Efniviður og aðferðir: Markmið rannsóknarinnar var að skoða hvaða
þættir það eru sem spá best fyrir um upplifun á mæði hjá sjúklingum
með langvinna lungnateppu.
Þátttakendur voru 140 sjúklingar með langvinna lungnateppu sem
voru að hefja sex vikna endurhæfingu á Reykjalundi. Þeir fóru í
öndunarmælingu og sex mínútna göngupróf. Mæði var metin með
Shortness ofbreath questionnaire (SOBQ) sem metur upplifun á mæði við
athafnir daglegs lífs hjá einstaklingum með langvinna lungnasjúkdóma.
Andleg líðan var metinn með Hospital anxiety depression (HAD)
spurningarlistanum sem flokkar líðan í kvíða og þunglyndi.
Viðmiðunargildi sem gefur til kynna merki um þunglyndi eða kvíða er
a8 stig í hvorum flokki.
Niðurstöður: Meðalaldur var 67,3±8,8 ár, FEV, var 62,6±25,1% af
áætluðu gildi. Líkamsþyngdarstuðull (BMI) var 29,1±6,2 kg/m2, 63%
(N=88) þátttakenda voru konur. Vegalengd sem gengin var á sex
mínútna gönguprófi vra 441±106 metrar eða 75,3±17,9% af áætlaðri
vegalengd. Mæðistig á SOBQ voru 54,8±20,4. Af þátttakendum höfðu
26% merki um kvíða og 29% merki um þunglyndi. Af þeim þáttum sem
skoðaðar voru (aldur, kyn, BMI, kvíði, þunglyndi, FEV,%, % af áætlaðir
göngugetu), sýndi fjölbreytuaðhvarfsgreining (multiple regression
analysis) að kvíði (r2=0,159) og göngugeta (r2=0,214) spáðu best fyrir um
upplifun á mæði eða 35%, aðrar breytur bættu þar engu við.
Ályktanir: Göngugeta á sex mínútna gönguprófi (% af áætluðu gildi) og
kvíðastig á HAD lista spá fyrir um 35% af upplifun á mæði við upphaf
endurhæfingar, hjá sjúklingum með langvinna lungnateppu.
56 LÆKNAblaðið 2011/97