Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2011, Blaðsíða 109

XV VÍSINPARÁÐSTEFNA HÍ
FYLGIRIT 66
áratugi og metið ofnæmissjúkdóma á ýmsum aldursskeiðum. Síðasta
mat á algengi ofnæmissjúkdóma var við 21 árs aldur.
Efniviður og aðferðir: Úr 792 barna hópi sem fæddist á Landspítala
árið 1987 var safnað naflastrengsblóði til mælinga. Úr þessum hópi
hefur 179 börnum verið fylgt eftir. í rannsókninni nú var metið algengi
ofnæmissjúkdómanna astma, exema og ofnæmiskvefs við 21 árs aldur.
Niðurstöður: Af 179 börnum komu 120 (67%) til skoðunar og mats við
21 árs aldur.
Ofnæmiskvef hafði greinst hjá 48 (40%) einstaklingum fram að þessum
tíma og höfðu 36 notað lyf við kvillanum. Fjörutíu einstaklingar (33%)
töldu sig enn með ofnæmiskvef. Af 120 einstaklingum höfðu 66 (55%)
sögu um einkenni frá lungum en 35 (29%) verið greindir með astma,
16 (13%) einstaklingar höfðu haft einkenni undanfarna 12 mánuði og
voru því enn með virkan sjúkdóm. Astminn var metinn vægur hjá
öllum og enginn hafði lagst á sjúkrahús vegna hans undanfarið ár. Alls
54 einstaklingar af 120 (45%) höfðu sögu um einkenni frá húð, 28 (23%)
höfðu haft atópískt exem og níu (8%) voru enn með einkenni. Jákvæð
svörun við ofnæmisprófi (húðprófi) var hjá 44 einstaklingum af 120
(37%).
Ályktanir: Niðurstöður okkar staðfesta að ofnæmissjúkdómar eru
algengir á íslandi. Athygli vekur óvenju hátt algengi ofnæmiskvefs og
astma hjá 21 árs gömlum einstaklingum.
V 83 Litlir fyrirburar. Heilsufar og þroski á unglingsárum
Gígja Erlingsdóttir', Ingibjörg Georgsdóttir2, Atli Dagbjartsson1-3, Ásgeir
Haraldssonu
‘Læknadeild HÍ, -Greiningar- og ráðgjafastöð ríkisins, 3Barnaspítala Hringsins
asgeirQlandspitali. is
Inngangur: Fæðing lítilla fyrirbura (extremely low birth weight, <1000
g) hefur í för með sér aukna áhættu fyrir bamið, bæði í upphafi lífs og
síðar. Lífslíkur lítilla fyrirbura hafa aukist verulega einkum vegna betri
meðferðar á glærhimnusjúkdómi (hyaline membrane disease). Markmið
rannsóknarinnar var að meta heilbrigði lítilla fyrirbura á unglingsárum.
Efniviður og aðferðir: Úrtak rannsóknar voru 35 litlir fyrirburar (14-
19 ára) og 55 börn í samanburðarhópi. Viðtal og skoðun fór fram á
Bamaspítala Hringsins. Fyrirburarnir og samanburðarbörn auk foreldra
svöruðu spumingalistum og aflað var upplýsinga um heilsufar, vöxt,
þroska, sjúkdóma, hegðun, líðan og námsárangur.
Niðurstöður: Af 35 fyrirburum samþykktu 30 þátttöku í rannsókninni,
29 komu til skounar. Af 55 samanburðarbömum samþykktu 37 þátttöku
og skiluðu 29 af þeim inn spurningalistum. Af fyrirburunum voru 11
(38%) með frávik við taugalæknisfræðilega skoðun og fimm (17%) voru
greindir með fötlun. Tvö börn til viðbótar voru með vitsmunaþroska
á mörkum þroskahömlunar. Fyrirburastúlkurnar reyndust marktækt
styttri en samanburðarstúlkumar (p=0,04). Samkvæmt svörum foreldra
eiga marktækt fleiri fyrirburar við félagsleg vandamál að stríða (13 á
móti 3) hafa einkenni einhverfu á einhverfurófi (6 á móti 0) og einkenni
athyglisbrests og ofvirkni (4 á móti 1) en samanburðarbörn. Fyrirburar
fengu lægri einkunnir í samræmdum prófum í stærðfræði og íslensku í
4., 7. og 10. bekk en samanburðarbörn (marktækt í öllum tilfellum nema
í íslenskuprófum í 7. og lO.bekk).
Ályktanir: Litlir íslenskir fyrirburar sem eru komnir á unglingsár
eiga við margvísleg vandamál að stríða, flest væg en sum alvarlegri,
sérstaklega hvað varðar félagslega færni og nám. Flestir fyrirburanna
virðast þó spjara sig afar vel miðað við veikindi við upphaf lífs þeirra.
V 84 Litlir fyrirburar. Stöðustjórnun og heyrn á unglingsárum
Amar Þór Tulinius', Einar J. Einarsson', Ingibjörg Georgsdóttir2, Ásgeir
Haraldsson1-3, Hannes Petersen1,4
'Læknadeild HÍ, ^Greiningar- og ráðgjafastöð ríkisins, ’Barnaspítala Hringsins, 'háls- nef- og
eymadeild Landspítala
asgeir@landspitali. is
Inngangur: Hreyfi- og jafnvægiserfiðleikar eru þekkt vandamál lítilla
fyrirbura (fæðingarþyngd <1000 g). Stöðustjórnun og heyrn fela í sér
mikla samhæfingu aðfærsluupplýsinga, úrvinnslu í miðtaugakerfi
og viðbrögð. Markmið rannsóknarinnar var að meta heyrn- og
jafnvægisskynjun hjá fyrirburum á unglingsárum.
Efniviður og aðferðir: Rannsakaðir voru 29 litlir fyrirburar og 40
fullburða börn á aldrinum 14-19 ára. Metinn var stöðugleiki, líkamssveifla
og aðlögunarhæfni stöðustjórnunarkerfisins með jafnvægisritun á
POSTCON™ kraftplötu. Gert var tvíþætt heymarpróf og skoðaðir
hreintónsheyrnarþröskuldar (Pure tone threshold) og „otoacoustic
emissionir". Þáttakendur svöruðu tveimur spurningalistum, um
upplifun þeirra á heyrn, svima og jafnvægi.
Niðurstöður: Tveir úr hópi fyrirbura eru með heyrnarskerðingu. Ekki
var marktækur munur á heyrnarþröskuldum hópanna. Leiðnitap var
ekki greinanlegt. Bjögunarafurðir (distortion products) OAE voru frá
31%-516% sterkari hjá samanburðarhóp og var munurinn marktækur
(hægra eyra p=0,01, vinstra eyra p=0,001). Úr jafnvægisritun greindist
marktækur mrmur á hvíldartímabilum hópanna með opin augu bæði í
fram og aftur stefnu (p=0,007) og til hliðanna (p=0,002) þegar hreyfingar
með hærri tíðni en 0,1 Hz vom skoðaðar. Greina mátti mun milli hópa í
hliðlæga stefnu með opin augun (p=0,018). Ekki var marktækur munur
milli hópa úr spurningalistum.
Ályktanir: Fyrirburarnir eru fæstir með greinanlega heyrnarskerðingu,
styrkleiki bjögunarafurða og hreintónsþröskuldar bendir til að ástæða
er til varfærni með heym. Við stöðustjórnun er aðlögunarhæfni
fyrirbura svipuð og samanburðarhóps. Sérstaka athygli vekur að
jafnvægi fyrirburahóps er hins vegar mun verra þegar hóparnir eru með
augun opin en ekki finnst marktækur munur með lokuð augun.
V 85 Hátt CRP hjá börnum
Bryndís Baldvinsdóttir1, Sigurður Þorgrímsson1-2, Trausti Óskarsson2, ísleifur
Ólafsson1-3, Sigurður Kristjánsson1-2, Ásgeir Haraldsson1-2
'Læknadeild Hí, 2Bamaspítala Hringsins og 3rannsóknastofu í klínískri lífefnafræði Landspítala
asgeir@landspitali.is
Inngangur: Mælingar á CRP (C-reactive protein) eru almennt taldar
gagnlegar til aðstoðar við greiningu sýkinga hjá veikum einstaklingum,
einkum bakterísýkinga. Sýkingar eru ein algengasta ástæða þess að
börn þurfi læknisaðstoð. Tilgangur rannsóknarinnar var að meta hvaða
sjúkdómsgreiningar eru algengastar hjá börnum með há CRP-gildi,
kanna afdrif þeirra einstaklinga og val meðferðar. Að auki voru ýmis
faraldsfræðileg atriði skoðuð.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin var afturskyggn. Upplýsinga var
aflað úr sjúkraskrám barna sem mælst höfðu með CRP >100 mg/L á
Barnaspítala Hringsins á árunum 2007 og 2008. Við úrvinnslu gagna var
beitt lýsandi tölfræði og óháðu t-prófi.
Niðurstöður: Alls voru 417 sjúkraskrár skoðaðar hjá börnum með
CRP >100 mg/L. Af þeim voru 118 með staðfesta bakteríusýkingu,
19 með staðfesta veirusýkingu en 280 með aðrar eða óvissar
greiningar. Áhættuhlutfall (odds ratio) fyrir að greinast með
staðfesta bakteríusýkingu samanborið við staðfesta veirusýkingu í
LÆKNAblaðiö 2011/97 109