Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2011, Side 108

XV VISINDARAÐSTEFNA Hl
FYLGIRIT 66
V 79 Fæðutengd lífsgæði sex mánaða til þriggja ára íslenskra barna.
Inngangsrannsókn
Kristín Erla Sveinsdóttir1, Þorbjörg Þórhildur Snorradóttir’, Guðrún
Kristjánsdóttir1,2
'Hjúkrunarfræöideild HÍ, 2Barnaspítala Hringsins
gkrist@hi.is
Inngangur: Að lifa með vandamálum tengdum fæðuinntekt er áskorun
og sýnt er að fæðuóþol og fæðuofnæmi hafi aukist meðal barna. Þörf
er á rannsóknum á áhrifum fæðtengdra vandamála á heilsu barna og
daglegt líf þeirra og fjölskyldna þeirra.
Tilgangur er að kanna fæðutengd lífsgæði sex mánaða til þriggja ára
íslenskra barna. Niðurstöður eru svo bornar saman við niðurstöður
DunnGalvin og félaga og nýlega rannsókn um lífsgæði íslenskra barna
með fæðuofnæmi þar sem spurningalistinn FAQLQ-PF hefur verið
notaður. Rannsóknarspumingar til hliðsjónar voru: Hefur fæða áhrif á
heilsutengd lífsgæði barna? Er munur á fæðutengdum lífsgæðum barna
almennt og þeirra sem greinst hafa með fæðuofnæmi?
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin er megindleg, lýsandi,
samanburðarrannsókn og var snjóboltaúrtak 50 foreldrar barna á
aldrinum sex mánaða til þriggja ára sem ekki hafa verið greind með
fæðuofnæmi. Aðlagaður spurningalisti DunnGalvin og fleiri Food
quality of life questionnaire - parental form (AðFQLQ-PF) var lagður
fyrir foreldra þessara barna.
Niðurstöður: Niðurstöður sýndu að einu þættirnir sem fá lakari
meðaltal lífsgæða hjá börnum án fæðuofnæmis (AðFQLQ-PF) eru þættir
sem varða tilfinningaleg áhrif fæðu á barnið svo sem kvíði, pirringur og
hræðsla við að prófa fæðu sem það þekkir ekki. Niðurstöður rannsókna
á bömum með fæðuofnæmi með notkun FAQLQ-PF sýndu hins vegar
lakari meðaltal lífsgæða í öllum öðrum þáttum og gefur vísbendingar
um að fæðuofnæmi hafi í heild neikvæð áhrif á lífsgæði barnanna.
Alyktanir: Af niðurstöðunum má álykta að fæða geti haft áhrif á
lífsgæði bama almennt það er hún valdi kvíða, pirringi og hræðslu. Þær
sýna einnig að fæðuofnæmi hefur mælanlega neikvæð áhrif á börn með
greint fæðuofnæmi í flestum þeim þáttum sem mældir voru. Tilefni
til frekari rannsóknar er hve hátt böm almennt skora á spurningum
tengdum tilfinningalegum áhrifum fæðu á þau.
V 80 Tengsl félagsaðstæðna og breytinga á depurðareinkennum hjá
móður við breytingar á líðan barna í fjölskyldumeðferð við offitu
Ólöf Elsa Björnsdóttir1, Þrúður Gunnarsdóttir13, Unnur A. Valdimarsdottir1, Urður
Njarðvík1, Anna S. Ólafsdóttir1, Örn Ólafsson1, Ragnar Bjarnason1-2'3
'Miðstöð í lýðheilsuvísindum HÍ, 2Háskóla íslands, 3Landspítala
oeb1@hi.is
Tilgangur: Að skoða hvort félagsaðstæður og breytingar á
depurðareinkennum hjá foreldrum hafi áhrif á breytingar á líðan bams í
meðferð við offitu þegar barnið metur sjálft líðan sína.
Efniviður og aðferðir: Þátttakendur í rannsókninni voru sextíu og
eitt bam og foreldrar þeirra sem luku fjölskyldumeðferð fyrir of feit
börn á Barnaspítala Hringsins. Sjálfsmatskvarðar voru notaðir fyrir og
eftir meðferð til að meta depurðareinkenni hjá foreldrum og depurð,
kvíða og sjálfsmynd barnanna. Einnig var notast við líkamsmælingar
þátttakenda fyrir og eftir meðferð. Notast var við fylgniútreikninga og
dreifigreiningu fyrir endurteknar mælingar til að skoða tengsl.
Niðurstöður: Ekki voru tengsl á milli félagsaðstæðna fjölskyldu né
breytinga á depurðareinkennum hjá móður við breytingar á líðan barna
£ meðferðinni. Hins vegar kom í ljós að breyting á einkennum depurðar
og kvíða bams tengdist aldri móður. Meiri minnkun varð á depurðar- og
kvíðaeinkennum hjá börnum yngri mæðra en þeirra eldri. Niðurstöður
okkar sýndu jafnframt að jákvæð breyting á sjálfsmynd bama var háð
því hvernig þeim gekk að ná stjórn á þyngd sinni. Strákar sýndu meiri
jákvæðar breytingar á einkennum kvíða en stelpur.
Alyktanir: Af niðurstöðum okkar má draga þá ályktun að breyting á
depurðareinkennum hjá móður hafi ekki áhrif á breytingar á líðan barna
í offitumeðferð, þegar barnið sjálft metur líðan sína. Þörf er á frekari
rannsóknum þar sem líðan barns er metin af fleirum en einum aðila.
Offita meðal bama er alvarlegt lýðheilsuvandamál og því er mikilvægt
að til séu meðferðarúrræði sem sýna heildrænan árangur.
V 81 Réttmæti norræns spurningalista við að meta hreyfingu barna
og unglinga á íslandi
Rósa Ólafsdóttir, Sigrún Hreiðarsdóttir, Svandís Sigurðardóttir, Þórarinn Sveinsson
Rannsóknarstofu í hreyfivísindum og Lífeðlisfræðistofnun Heilbrigðisvísindasviði HÍ
thorasve@hi.is
Inngangur: Lítil hreyfing er talin einn af meginorsakaþáttum ofþyngdar
og aukinnar tíðni heilsufarslegra áhættuþátta hjá börnum og unglingum
í hinum vestræna heimi. Er ísland þar engin undantekning. í júlí 2006
birti Norræna ráðherranefndin aðgerðaráætlun um bætt mataræði og
aukna líkamlega hreyfingu. Mikilvægur þáttur í aðgerðaráætluninni
er að þróa einfalda mælikvarða sem unnt er að nota til þess að fylgjast
með og bera saman þróun þyngdar, mataræðis og hreyfingar meðal íbúa
á Norðurlöndunum. Markmið þessarar rannsóknarinnar er að meta
réttmæti spurninga um hreyfingu hjá börnum og unglingum.
Efniviður og aðferðir: Spurrúngalistar voru samdir á ensku af fulltrúaráði
skipuðu sérfræðingum £ hreyfingu frá öllum Norðurlöndunum og
síðan þýddir á öll Norðurlandamálin. Foreldrar 7-12 ára barna svara
spurningunum fyrir börnin en 13-17 ára unglingar svara spurningum
sjálfir. Óskað var eftir sjálfboðaliðum i tveimur grunnskólum í þéttbýli
á íslandi til að taka þátt i rannsókninni. Þegar þátttakendur höfðu
haft hröðunarmæli á sér f að minnsta kosti sjö daga var hringt i þá og
spumingarnar lagðar fyrir þá. Svör við spurningunum voru síðan borin
saman við gögnin af hröðunarmælunum með pöruðu t-prófi og Pearson
fylgnistuðlum.
Niðurstöður: Fullnægjandi gögnum skiluðu 35 unglingar og 52 böm.
Samkvæmt spurningalistunum hreyfðu börnin sig af miðlungs eða
mikilli ákefð í 7,5 klst/viku að meðaltali (SF=3,6) en 6,8 klst/viku (3,3)
samkvæmt hröðunarmælinum (p=0,22). Fylgnin á milli mæliaðferðanna
var 0,40 (p=0,003). Unglingarnir hreyfðu sig af sömu ákefð í 8,0 klst/
viku (3,8) samkvæmt spurningunum en 5,8 klst/viku (3,2) samkvæmt
hröðunarmælunum (p=0,001) og fylgnin var 0,48 (p=0,003).
Ályktanir: Réttmæti spurningalistans er sambærilegt við það sem
þekkist fyrir ítarlegri spurningarlista.
V 82 Ofnæmi hjá ungum íslendingum
Anna Freyja Finnbogadóttir', Björn Árdal1-2, Herbert Eiríksson1'2, Helgi
Valdimarsson2J, Bjöm Rúnar Lúðvíksson23, Ásgeir Haraldsson1'2
'Bamaspítala Hringsins, 2læknadeild HÍ, 3rannsóknastofu í ónæmisfræöi Landspítala
asgeihdlandspitali. is
Inngangur: Ofnæmissjúkdómar, ofnæmiskvef, astmi og exem eru
víða vaxandi vandamál, einkum hjá börnum. Mikilvægt er að þekkja
sjúkdómana, breytingar á birtingarmynd og algengi auk meðferðar.
Rannsóknarhópurinn hefur fylgt eftir hópi einstaklinga í rúma tvo
108 LÆKNAblaðiö 2011/97