Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2011, Blaðsíða 34

XV VISINDARAÐSTEFNA Hl
FYLGIRIT 66
og skýrar greinóttar formgerðir (til dæmis PZHPV7) sambærilegar þeim
sem einkenna blöðruhálskirtilinn mynduðust í sumum frumulínunum.
Alyktanir: Líkanið nýtist til að varpa ljósi á áhrif erfðaþátta blöðru-
hálskirtilskrabbameins á vefja- og frumusérhæfða genatjáningu á 8q24
svæðinu.
E 51 Áhrif blóðflögulýsata framleiddum úr útrunnum
blóðflögueiningum á fjölgun og sérhæfingu mesenchymal
stofnfrumna
Hulda Rós Gunnarsdóttir12, Ramona Lieder12, Björn Harðarson1, jóhannes
Bjömsson3, Þorbjöm Jónsson1, Sveinn Guðmundsson1, Brendon Noble4-5, Ólafur E.
Sigurjónsson1’
'Blóðbankanum Landspítala, 2tækni- og verkfræðideild HR, ^rannsóknastofu í meinafræði
Landspítala, 4MRC Centre for Regenerative Medicine, Edinborg, 5University Campus Suffolk
oes@landspitali. is
Inngangur: Mesenchymal stofnfrumur (MSC) er meðal annars að
firrna í beinmerg og hafa miklar vonir verið bundnar við notkun þeirra
í læknisfræðilegri meðferð í framtíðinni. Eitt vandamál við slíkt er
nauðsyn þess að nota kálfasermi til að fjölga þeim ex vivo. Galli við
kálfasermi er að hætta er á ónæmisvari gegn próteinum sem þar er að
finna og ýmsum sýkingarögnum sem geta valdið skaða í frumuþegum.
Tilgangur þessa verkefnis er að athuga áhrif þess að rækta MSC frumur
með blóðflögulýsötum, unnum úr ferskum (HPLF) eða útrunnum
(HPLÚ) blóðflögum á fjölgun, sérhæfingu og virkni þeirra in vitro.
Efniviður og aðferðir: Mesenchymal stofnfrumur, einangraðar úr
beinmerg, voru ræktaðar með HPLF eða HPLÚ og bornar saman við
frumur ræktaðar með sérvöldu kálfasermi. Áhrif á MSC var athugað
með greiningu á yfirborðssameindum í frumuflæðisjá, hæfni frumna til
fjölgunar og hæfileika þeirra til sérhæfingar. Einnig var kannað hvort
MSC frumur ræktaðar á þennan máta gætu bælt T-frumu fjölgun og
innihald blóðflögulýsata greint með vaxtarþáttarprófi.
Niðurstöður: Mesenchymal stofnrumur ræktaðar með HPLF eða HPLÚ
fjölga sér jafn vel og MSC frumur ræktaðar í kálfa sermi. Engin breyting
er á tjáningu yfirborðsameinda sem einkenna MSC frumur. Hins vegar
sjáum við aukningu í bein- og fitusérhæfingu en lakari brjósksérhæfingu
í frumum ræktuðum í HPLF eða HPLÚ.
Ályktanir: Hægt er að að fjölga MSC frumum með blóðflögulýsati unnu
úr útrunnum blóðflögueiningum. Hins vegar þarf að kanna nánar hvaða
áhrif slíkt hefur á sérhæfingu frumnanna.
E 52 Gildi endurtekinna anti-neutrophil cytoplasmic antibody (ANCA)
mælinga hjá sjúklingum með ANCA-tengda æðabólgu. Safngreining
Gunnar Tómasson''2,Peter C. Grayson1, Alfred Mahr3, Michael LaValley1, Peter A.
Merkel1
'Boston University, 2Læknasetrinu, 3Höpital Cochin, París
gunnar. tomasson@gmail. com
Inngangur: Skiptar skoðanir eru um gildi endurtekinna anti-neutrophil
cytoplasmic antibody (ANCA) mælinga hjá sjúklingum með staðfesta
ANCA-tengda æðabólgu (AAV). Tilgangur þessarar rannsóknar var
að kanna hvort hækkun á ANCA eða stöðugt jákvætt ANCA próf hjá
sjúklingum í sjúkdómshléi spái fyrir um endurkomu sjúkdóms.
Efniviður og aðferðir: Leit var gerð í MEDLINE og EMBASE
gagnagrunnunum. Rannóknir með að minnsta kosti 10 þátttakendum,
þar sem mögulegt var að reikna bæði næmi og sértæki fyrir hækkun á
ANCA og/eða stöðugt jákvæðu ANCA á endurkomu sjúkdóms, voru
notaðar. Líkindahlutföll voru reiknuð fyrir hverja rannsókn og dregin
saman í samantektargildi. I2 - gildi voru reiknuð sem mælikvarði á
misleitni og safn-aðhvarfsgreining (meta-regression) var notuð til að
kanna hugsanlegar orsakir misleitni.
Niðurstöður: Níu rannsóknir um hækkun á ANCA og níu rannsóknir
um stöðugt jákvætt ANCA voru notaðar. Samantektargildi fyrir jákvætt
líkindahlutfall (LR+) og neikvætt lfkindahlutfall (LR-) fyrir hækkun á
ANCA voru 2,84 (95% öryggisbil: 1,65-4,90) og 0,49 (95% öryggisbil:
0,27-0,87) fyrir endurkomu sjúkdóms. Samantektar LR+ og LR- fyrir
stöðugt jákvætt ANCA voru 1,97 (95% öryggisbil: 1,43-2,70) og 0,73
(95% öryggisbil: 0,50-1,06) fyrir endurkomu sjúkdóms. Það var töluverð
misleitni milli einstakra rannsókna sem skýrðist að nokkru leyti af
mismunandi tíðni ANCA mælinga.
Ályktanir: Bæði hækkun á ANCA eða stöðugt jákvætt ANCA hjá
sjúklingum með AAV í sjúkdómshléi hafa takmarkað forspárgildi fyrir
endurkomu sjúkdóms. Samanteknar niðurstöður birtra rannsókna
styðja þannig ekki notkun endurtekinna ANCA mælinga í sjúkdómshléi
til að fyrirbyggja endurkomu sjúkdóms.
E 53 Má einfalda sjúkdómsgreiningu á heilkenni Sjögrens?
Hrafnhildur K. Jónsdóttir1, W. Peter Holbrook2, Eysteinn Pétursson', Heiðar I.
Eyjólfsson4, Gunnar Stefánsson4, Björn Guðbjörnsson1-3
'Landspítala, 3tannlæknadeild, læknadeild, 4raunvísindadeild HÍ
bjorngu@landspitali.is
Inngangur: Heilkenni Sjögrens (SS) einkennist af slímhúðarþurrki í
augum og munni, þreytu og stoðkerfisverkjum. Heilkennið fylgir oft
öðrum gigtarsjúkdómum (sSS)), en kemur einnig fyrir eitt og sér án
annarra bólgusjúkdóma (pSS). Algengi augn- og munnþurrks á fslandi
er 12-20%, á meðan algengi pSS er eingöngu 0,2%. Samkvæmt nýjum,
alþjóðlegum greiningarskilmerkjum þarf skoðun hjá gigtar-, augn- og
tannlækni, auk þess blóðrannsóknir, myndgreiningu og skoðun á
vefjasýni frá slímhúð til þess að staðfesta pSS. Skilmerki þessi henta
frekar til vísindarannsókna, en daglegrar læknisþjónustu. Markmiðið
var að kanna hvort unnt væri að einfalda ferilinn við sjúkdómsgreiningu
á pSS og draga þannig úr óþægindum fyrir sjúklinginn og lækka
rannsóknarkostnað.
Efniviður og aðferðir: Þrjátíu og sjö konur með augn- og munnþurrk
gengust undir kerfisbundna rannsókn með tilliti til pSS: læknisskoðun;
blóðprufur (ANA, SSA og SSB), mælingar á munnvatnsflæði og
táraframleiðslu, ásamt myndgreining. Ellefu konur fóru í sýnatöku frá
neðri vör.
Niðurstöður: Tólf konur uppfylltu skilmerkin fyrir pSS, sjö konur voru
með sSS og 18 konur með þurrkeinkenni af öðrum toga. Mótefni gegn
SSB og SSA var besta spágildið fyrir pSS. Þá óeðlileg myndgreining með
ísótópum, skert munnvatnsrennslismæling og loks skert táraframleiðsla.
Jákvætt ANA-próf og óeðlileg ísótópararmsókn fannst hjá 58% allra með
pSS.
Ályktanir: Niðurstöður styðja að uppvinnsla á pSS fari eftir þrepanálgun:
á eftir ítarlegu læknisviðtali yrði munnvatns- og táraframleiðsla mæld
og síðan gigtarpróf (SSB, SSA). Ef greining er enn óljós mætti gera
ísótópagreiningu og enda á vefjasýnatöku. Vandað rannsóknarval getur
sparað tíma og fjármuni og dregið úr óþægindum fyrir sjúklinginn.
34 LÆKNAblaðið 2011/97