Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2011, Síða 28

XV VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
FYLGIRIT 66
E 32 Stærð nýrnafrumukrabbameina, líkur á meinvörpum og
lífshorfur
Jóhann P. Ingimarsson1, Sverrir Haröarson11, Vigdís Pétursdóttir2, Eiríkur
Jónsson1, Guðmundur V. Einarsson1, Tómas Guðbjartsson’
'Þvagfæraskurðdeild, ’rannsóknastofu í meinafræði, ’skurðsviði Landspítala, 4læknadeild HÍ
tomasgud@landspitali.is
Inngangur: Sífellt fleiri nýrnafrumukrabbamein greinast fyrir tilviljun
og mörg þeirra eru smá (<4 cm). Oftast er mælt með brottnámi þessara
æxla. Sumir hafa þó hallast að virku eftirliti (active surveillance),
einkum hjá eldri sjúklingum og þeim sem síður eru taldir þola aðgerð.
Slíkt eftirlit hefur verið byggt á þeim forsendum að smærri æxlin hafi
aðra klíníska hegðun en þau stærri og meinverpist síður. Tilgangur
rannsóknarirtnar var að kanna áhrif stærðar nýmafrumukrabbameins á
tíðni meinvarpa við greiningu og lífshorfur sjúklinga.
Efniviður og aðferðir: Afturskyggn rannsókn á 791 sjúklingi með
nýrnafrumukrabbamein á fslandi 1971-2005. Aðeins voru tekin með
tilfelli þar sem greining var staðfest með vefjasýni og stærð æxlis lá fyrir.
Öll sýni vom endurskoðuð og TNM-kerfi notað við stigun. Upplýsingar
fengust úr sjúkraskrám. Fjölbreytugreining var notuð til að meta áhrif
stærðar á tíðni meinvarpa og lífshorfur (sjúkdóma sértækar).
Niðurstöður: Af sjúklingum höfðu 28% meinvörp og jókst tíðni þeirra
marktækt með vaxandi æxlisstærð; eða frá 9% fyrir æxli <4 cm í 48%
fyrir æxli >11 cm. Fimm ára lífshorfur versnuðu marktækt með aukinni
stærð, eða úr 86% fyrir æxli <4 cm í 35% fyrir >11 cm æxli (p<0,001). Við
fjölþáttagreiningu reyndist stærð marktækur sjálfstæður forspárþáttur,
bæði fyrir meinvörpum við greiningu (OR 1,08, p=0,01) og Iífshorfum
(OR 1,09, p<0,01), þótt leiðrétt hafi verið fyrir TNM stigi (OR=2,58,
p<0,01).
Ályktanir: Eftir því sem nýmafrumukrabbamein em stærri aukast líkur
á meinvörpum og lífshorfur skerðast. Þessi áhrif stærðar bætast við
forspárgildi TNM stigs sem er langsterkasti forspárþátturinn. Æxli <4
cm geta meinverpst, eða í 9% tilfella, og fimm ára sjúkdómasértækar
lífshorfur eru 86%. Þetta ber að hafa í huga þegar íhugað er virkt eftirlit
í stað brottnáms þessara æxla.
E 33 Bráður nýrnaskaði á gjörgæsludeildum Landspítalans
samkvæmt RIFLE skilmerkjum
íris Ösp Vésteinsdóttir1, Kristinn Sigvaldason2, Ólafur Skúli Indriðason’, Gísli H.
Sigurösson12
'Læknadeild HÍ, ’svæfinga- og gjörgæsludeild, ’meltinga- og nýrnadeild Landspítala
gislihs@landspitali.is
Inngangur: Bráður nýrnaskaði (acute kidney injury) er algengt
vandamál hjá gjörgæslusjúklingum sem veldur verulegri aukningu á
dánartíðni þeirra. Fram að þessu hafa rannsóknir verið ómarkvissar þar
sem ekki hefur verið alþjóðleg samstaða um skilgreiningu ástandsins.
Nýlega náðist sátt um alþjóðlegan staðal, svonefnd RIFLE skilmerki og
er því nú hægt að bera saman niðurstöður rannsókna milli landa.
Tilgangur þessarar rannsóknar var að kanna algengi og eðli bráðs
nýrnaskaða hjá fullorðnum sjúklingum á gjörgæsludeildum Landspítala.
Efniviður og aðferðir: Úrtakið var allir sjúklingar 18 ára og eldri
sem lögðust inn á gjörgæsludeildir Landspítala árið 2007. Leitað
var að s-kreatínín grunngildi í gagnagrunni Landspítalans og hjá
heilbrigðisstofnunum landsbyggðarinnar. Reiknað var út frá RIFLE
skilmerkjum hvort sjúklingur fékk bráðan nýrnaskaða eða ekki.
28 LÆKNAblaöið 2011/97
Sjúkraskrár voru skoðaðar með tilliti til orsaka og meðferðar bráðs
nýrnaskaða.
Niðurstöður: Alls voru 1.026 sjúklingar 18 ára og eldri lagðir inn á
gjörgæsludeildir Landspítala á árinu (meðalaldur 60,6 ár (±17,8), karlar
61,1%). Þar af var 231 (22,5%) með bráðan nýrnaskaða samkvæmt
RIFLE skilmerkjum. Meðalaldur þeirra sem hlutu bráðan nýrnaskaða
var 67,0 (±16,0) ár á móti 58,7 (±18,0) ár hjá þeim sem ekki hlutu bráðan
nýrnaskaða (p<0,001). Sjúklingar með nýmaskaða dvöldu að meðaltali
8,3 (±13,1) daga á gjörgæslu en sjúklingar án nýrnaskaða dvöldu 3,2
(±4,0) daga (p<0,001). Spítaladánartíðni hópsins með nýrnaskaða var
40,7% samanborið við 9,1% hjá þeim sem ekki hlutu nýrnaskaða.
Ályktanir: Algengi bráðs nýrnaskaða á gjörgæsludeildum Landspítala
var 23% sem er marktækt lægri tíðni en í nýlegum erlendum
rannsóknum. Dánartíðni þeirra sjúklinga sem fá bráðan nýmaskaða er
þó sambærileg hér og erlendis.
E 34 Samanburður á CKD-EPI og MDRD jöfnum við útreikning á
gaukulsíunarhraða og mat á algengi langvinns nýrnasjúkdóms á
íslandi
Sverrir I. Gunnarsson1, Runólfur Pálsson1-4, Gunnar Sigurðsson2-4, Leifur Franzson’,
Ólafur S. Indriðason1
’Nýmalækningaeiningu, 2innkirtla- og efnaskiptalækningaeiningu, 3erfða- og
sameindalæknisfræðideild Landspítala, 4læknadeild HÍ
sverrirgunnarsson@gmail.com
Inngangur: CKD-EPI jafnan er ný aðferð til að reikna gaukulsíunarhraða
(r-GSH) út frá kreatíníni í sermi (S-Kr). Tilgangur þessarar rannsóknar var
að bera jöfnuna saman við MDRD jöfnuna við mat á gaukulsíunarhraða
og algengi langvinns nýmasjúkdóms (LNS) í almennu þýði.
Efniviður og aðferðir: Notuð voru gögn úr AB-rannsókninni sem
framkvæmd var 2001-2003 og náði til 1.628 slembivalinna fullorðinna
einstaklinga á Reykjavíkursvæðinu. Gaukulsíunarhraði var reiknaður
með CKD-EPI og MDRD jöfnunum út frá IDMS-stöðluðum mælingum
á kreatíníni í sermi. Fylgni var reiknuð með fylgnistuðli Spearmans
og samræmi reiknað með kappa-tölfræði. Hópar voru bomir saman
með kí-kvaðrat, Wilcoxon-Mann-Whitney og Kruskal-Wallis prófum.
Langvinnur nýrnasjúkdómur var skilgreindur sem r-GSH <60 ml/
mín/1,73 irr.
Niðurstöður: Meðalaldur þátttakenda var 59,7±14,8 ár og 63,8% voru
konur. Miðgildi (spönn) r-GSH var hærra með CKD-EPI jöfnunni,
97,0 (21,2-136,1) ml/mín/1,73 m2 samanborið við 95,9 (22,6-213,9)
ml/mín/1,73 m2 (p<0,001). Fylgni jafnamra var há (r=0,87; p<0,01).
Mismunur á r-GSH milli jafnanna (CKD-EPI mínus MDRD) var 0,32
(-98,2-18,6) ml/mín/1,73 m2. Miðgildi mismunar og prósentumunur
milli jafnanna tveggja fyrir einstaklinga með r-GSH <45, 45-59, 60-74,
75-90 og >90 ml/mín/1,73 m2 var -0,79 (-2,24%), 0,37 (0,81%), 2,82
(3,98%), 5,24 (6,32%) og -4,64 (-4,40%) ml/mín/1,73 m2 (p<0,001).
Algengi langvinns nýrnasjúkdóms meðal kvenna var lægra með
CKD-EPI (5,6%) en MDRD jöfnunni (6,2%; p<0,001), en fyrir karla var
algengið jafnt (3,9%). Gott samræmi var milli jafnanna við greiningu á
langvinnum nýrnasjúkdómi (k=0,95), en aðeins 8% af þeim sem voru
með langvinnan nýrnasjúkdóm með MDRD jöfnunni voru það ekki
samkvæmt CKD-EPI jöfnunni.
Ályktanir: í almennu þýði er fylgni milli CKD-EPI og MDRD jafnanna
mjög góð og gott samræmi við greiningu á langvinnum nýrnasjúkdómi.
Mismunur á r-GSH milli jafnanna er þó breytilegur eftir nýrnastarfsemi
J